|
Kur’ancılar ABD’de biraraya geliyor
Amerika İslam’da reform isteyenlerin merkezi haline geldi. Her yıl onlarca toplantının yapıldığı ABD’de Kur’ancılar “İslami refom” için buluşuyor.
***
Hadislere mesafeli yaklaşımı ve dinin reforme edilmesiyle adını duyuran Kur’ancı (Türkiye’de mealciler olarak da adlandırılıyorlar) hareket, İslam’ı ıslah etmek ve İslam dünyasından yaygın olan anlayışlara alternatif oluşturabilmek amacıyla ABD’de bir araya geliyor.
Büyük bölümü farklı İslam ülkelerinden gelerek Amerika’ya yerleşen kişilerden oluşan Kur’ancı hareket (Ehl-i Kur'an), kendisi için Amerikan medyasında bilinen ismiyle “Heterodoks İslam” tabirini kullanıyor. Hareketin liderlerinden Ahmet Suphi Mansur, bu ismin kendileri tarafından bilerek seçildiğini, bu ismi takanlarla alay etme maksadını güttüklerini ifade etti.
Mansur, “Biz kendimizi Islahatçılar olarak isimlendirirken, onlar bize Kâfir ya da heterodoks sıfatını uygun görüyorlar. Biz de onların bu sözleriyle dalga geçercesine kendimize Heterodoks İslam’ın temsilcileri adını veriyoruz” dedi.
Heterodoks ifadesinin daha önce de Kilise tarafından Proteston Hıristiyanlara karşı kullanıldığına dikkat çeken Mansur, bu terimin İngilizcede, ‘yaygın olanın dışında olan’ anlamı taşıdığını söyledi.
Mansur, yaklaşık onbin insanın Kur’ancı harekete üye olduğunu belirtirken, özellikle internet aracılığıyla engellerin kalktığı bir ortamda üye sayılarının gittikçe arttığını belirtiyor.
American Arabic adlı haber ajansı, Kur’ancıların önümüzdeki Mayıs ayının 28’iyle 30’u arasında ABD’nin Georgia eyaletindeki Atlanta kentinde ‘Heterodoksi’yi Kutlamak… İslami Reform İçin Eleştirel Düşünce’ adını taşıyan bir kongre düzenleyeceklerini açıkladı.
Ajansın haberine göre bu kongre; hadis, sünnet, İslam ülkelerinde anti-demokratik uygulamalar gibi konuları ele alacak. Hareketin yayınladığı bildiride kongrenin düzenleyicilerinin İslam düşünürleri olduğu belirtilirken, American Arabic adlı ajans, bu isimlerinin çoğunun tanınmamış ve İslam’a karşı tavırlarıyla ön plana çıkan isimler olduğunu kaydediyor.
Başlık üzerinde uzun düşünmek
Hareketin yayınladığı bildiride, Türkiye’deki mealci hareketin önde gelen isimlerinden Edip Yüksel’den de bir anekdot düşülmüş. Anekdotta Yüksel, ABD’nin bu tür bir konferansın düzenlenmesi için en uygun yerlerden biri olduğunu, zira burada düşüncelerin kimseden korkmadan ifade edilebildiğini söylüyor.
Açıklamada bu başlığın bazıları tarafından İslam’a hakaret olarak algılanabileceğini, ancak amaçlarının bu olmadığı belirtiliyor. Bununla birlikte söz konusu başlığın, Müslümanların karşı karşıya kaldığı konuları aşabilmeleri için, kendi bakış açılarını yansıtmada bir araç olabileceğini düşündüklerini ifade ediyorlar.
Kur’ancı hareketin 1977 yılında başladığına dikkat çeken Ahmet Mansur, internetin etkisiyle sayılarının 10 bini bulduğuna işarete ediyor.
Mansur, Türkiye’deki İslami hareketin halen Kur’ancı hareketin etkisinde kaldığını belirtirken, bu hareketin hadislerin ayıklanmasını savunduğunu ve kendisinin aynı yıl bu hareketten ayrıldığını belirtiyor. Mansur’a göre hadislerin ayıklanması demek, Buhari’nin kutsallığının yok edilmesi anlamına geliyor.
“Aynı sayfada iki kez birbiriyle çelişen hadislerin bulunduğunu gören insanların hadisleri, bir vahiy olarak görmeleri mümkün değil” şeklinde konuşan Mansur’a göre, İslam’da Kur’an’ın ifadesiyle Kuran’ın kendisinden başka bir hadisin bulunması mümkün değil.
Hareketin Tarihçesi
31 sene önce bu işe başladıklarını belirten Kur’ancı hareketin lideri, Kuran’ı Kerim’in kendisinde “Bugün size dininizi tamamladım, din olarak size İslam’ı seçtim” ifadelerinin bulunduğunu, Peygamberin vefatından ve Kuran’ın tamamlanmasından yaklaşık 2 asır sonra tedvin edilen Buhari’nin mükemmel bir din olan İslam’ı tamamlamak üzere gelmesinin Kuran’ın kendisiyle çeliştiğini söylüyor.
Mansur, düşüncelerini “Peygamberin vefatı ve Kuran vahyinin sona ermesiyle biten ve kemale eren bir din olarak İslam’la, bu tarihten sonra yazılmış, tedvin edilmiş İslam düşüncesi arasında bir farkın olması gerekir” şeklinde özetliyor.
Bu hareketin 1977 yılında Mısır’daki Ezher Üniversitesindeki eğitimi sırasında başladığını belirten Mansur, o tarihte güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındıklarını ve sınır dışı edildiklerini belirtiyor. 2007 yılında Mısır’da bulunan akrabalarının da gözaltına alındığını belirten Mansur, gördükleri işkence ve eziyetin ardından akrabalarının serbest bırakıldıklarını kaydediyor.
Mansur hareketin içerisinde Türkiye; Pakistan, Hindistan’dan gelen Müslümanların önemli bir yer teşkil ettiğini, ayrıca Sudanlı ve Mısırlı bazı yazar ve düşünürlerin de hareket içinde önemli konumda olduklarını dile getiriyor.
Kur’ancılar, hareketlerinin kökenlerini Muhammed Abduh’a dayandırıyor. Muhammed Abduh’un tasavvufa karşı mesafeli olduğunu, şefaati kabul etmediğini ve Kuran dışındaki kaynakları benimsemediğini düşünüyorlar.
Kurancıların Abduh’un talebesi Reşit Rıza hakkındaki düşünceleri ise tamamen farklı.. Reşid Rıza’nın Abduh’un düşüncelerine ihanet ettiğine inanan Kurancılar, onun selefilerle içli dışlı olmaya başladığını ve tamamen hadisçi çizgiye kaydığına kanaat getiriyor.
Abduh’un çizgisini kendisinden çok sonraları dünyaya gelen ve 60’lı yıllarda el-Ezher’in rektörlüğünü yapan Mahmut Şeltut’un sürdürdüğüne inanan Kurancılar, tasavvuf, sünnet ve Şiileşmenin dinin dünyevileşmiş ve vahiy çizgisinden sapmış üç şeklinin olduğunu düşünüyor.
American Arabic adlı ajansın haberine göre, hareketin içinde sıradışı cinsel tercihiyle ön plana çıkan isimler olduğu gibi, bu isimler kendi sapkın tercihlerini İslam’a yamamak istiyor.
Hareketin içerisinde, erkek ve kadınlardan oluşan bir cemaate Cuma namazı kıldıran ve hutbe veren meşhur Amerikalı Müslüman Amine Vedud ile Sudanlı hukuk Profesörü ve İslam’da "dinle devletin birbirinden ayrılması"nı savunan Abdullah Nuaym gibi isimler de bulunuyor.
|
