Sufiforum.com

2009'da başlayan SUFİFORUM'da İslam; İslam Tasavvuf Geleneği ile ilgili her türlü güncel ya da 'eskimez' konular yer almaktadır. İçerik yenilemeleri tasavvuf.name sitesinden sürdürülmektedir. ALLAH YÂR OLSUN.

Giriş |  Kayıt




Yeni başlık gönder Başlığa cevap ver  [ 1 mesaj ] 
Yazar Mesaj
 Mesaj Başlığı: Kızılderililer, Amerikan Yerlileri
MesajGönderilme zamanı: 30.01.12, 14:00 #mesajın linki (?)
Çevrimdışı

Kayıt: 15.09.10, 09:02
Mesajlar: 78
Kızılderililer, Amerikan Yerlileri


KIZILDERİLİLER, Amerika’nın yerlileridir. Derileri kızıla çaldığından «Kızılderili» adı verilmiştir. Kristof Kolomb, Hindistan’a varmak üzere çıktığı deniz yolculuğunda Amerika’ya ayak basınca burasını Hindistan sanmış, yerli halka «Hintliler» adını vermişti. Bu yüzden, Hindistan’la ilgileri olmadığı halde, Kızılderililer’e bugünkü Amerikalılar da «İndian» (Hintli) derler.

Kızılderililer’in tarihî bugün bile iyice aydınlanamamıştır. Arkeoloji bilginleri, tarihçiler bu konu üzerinde çalışmakta, onların yaşadıkları yerlerde kazılar yaparak geçmişlerini incelemektedirler. Kazılarda elde edilen iskelet kalıntıları, kemikler, taşıllar (fosiller), taş âletler, kamp yerlerinde yakılmış kömür artıkları, Kızılderililer’in tarihini, kısmen de olsa, aydınlatmaya yaramaktadır. Kızılderililer’in çözülmesi güç olan geçmişlerine ait bugüne kadar edinilmiş bilgiler şunlardır:

Eski Dünya’dan Yeni Dünya’ya Geçiş

Bundan 15-20 bin yıl önce, İnsanlar Eski Dünya’nın birçok bölgelerinde yayılmaya başladıkları zaman, Yeni Dünya daha bilinmeyen bir ülkeydi. Dünya, Kuzey Kutbu’n- dan, Amerika kıtasının doğu yörelerine, bugünkü Wisconsin’e kadar buzlarla kaplıydı. Yalnız, kıtanın batısında bazı yöreler, dağlarla kuzeye karşı korunduğundan, buzulsuz- du. Buralarda, bugünkü Nebraska’dan, Kanada’daki Mackenzie vadisine, Alaska’daki Yu kon’a kadar uzanan bölgede vadiler yer almaktaydı. Bu vadiler ise bir yerde, Sibirya’yı kaplayan vadilerle birleşiyordu, çünküo zamanlar, Sibirya’yı, Alaska’dan ayırmakta olan Bering Boğazı henüz açılmamıştı. Eski Dünya ile Yeni Dünya birbirlerinden denizle ayrılmıyorlardı.

Böylece hayvanlar, Asya’daki vadilerin otunu bitirince yollarını uzatarak Yeni Dünya’daki vadilere ot aramaya gidiyorlardı. Alaska’da yapılan birçok kazılarda,’ bu sırada yasamış olan hayvanlardan, tüylü’ bir file benziyen mamutların dişleri bulunmuştur. Ot aramak için Eski Dünya ile Yeni Dünya arasında gidip gelerek kendilerine bir yol açan hayvanların arasında, mamutlardan başka büyük geyikler, ya-ban sığırlar» da vardı. Bu hayvanlar tek başlarına değil, sürüler halinde göç ederlerdi. Asya’dan Yeni Dünya’ya göç etmiş olduğu sanılan Kızılderililer de belki bu hayvan sürülerinin açmış oldukları yollardan geçmişler, ya da onların peşinden giderek Yeni pünya’.ya varmışlardı. Yeni Dünya’ya göç edenlerin, Eski Dünya’ ia yaşamış ırklardan hangisine mensup olduklarını bulmak çok güçtür, çünkü bunlar zamanla birçok değişmelere uğramışlardır. Belki de bunlar değişik ırkların birleşmesinden meydana gelmişlerdi. Yalnız, Kızılderililer’in en çok Moğ&l ırkına benzemeleri. Yeni Dünya’ya göç eden insanlardan çoğunu Moğollar’ın meydana getirdiği fikrini ortaya koymaktadır. Kızılderililer’in de, Moğollar gibi, koyu siyah saçları, kahverengi derileri, çıkıntılı elmacık kemikleri vardır.
Yıllar geçtikçe, buzulla kaplı ülkelerdeki buzlar yavaş yavaş çözülmeye başladı. Kuzey Amerika, ırmakların aktığı, göllerin ve ormanların meydana geldiği verimli bir yöre halini aldı. Günümüzden aşağı yukarı 10 bin yıl önce, Asya ile Kuzey Amerika’yı birleştiren toprakları sular kapladı. Böylece Eski Dünya’dan ayrılan Yeni Dünya’ya artık hiç kimse geçemez oldu.

Kızılderililer’in Yaşayışı

Her Kızılderili topluluğunun az çok ayrı bir dili varsa da, genel olarak hepsi, bir şey anlatmak için kelime, ya da cümle değil, tek tek kelimelerin birleştirilmesiyle türetilen bileşik kelimeler kullanılır. Örneğin, «o kadın çizgili bir elbise giyiyordu» cümlesinin yerine «kadın – çizgi – elbise» derler. Kızılderililer bir tek tanrıya, cennete, cehenneme inanmazlar. Onlara göre dünyaya «Kuvvet» hâkimdir. Bu «kuvvet» bütün canlı varlıklarda kendini gösterir. İyi kullanılırsa, bu kuvvet iyilik doğurur; kötü kullanılırsa, kötülük doğurur. İyi yaşıyabilmek için insanların bu kuvvete erişmeleri, ona yaranmaları gerekir.
Amerika’nın keşfi, Beyazlar’m buraya yer-leşmeleri sırasında Kızılderililer’in birçoğu ölmüştür. Yalnız, hayat şartları gittikçe düzeldiğinden sayıları gene de artmaktadır. Kuzey Amerika’daki Kızılderililer, Amerika hükümeti tarafından Amerikan vatandaşı olarak kabul edilirler. Bunlar, kendileri için açılmış özel okullarda okuyabilirler; hükümetin satın* Q^”qu topraklarda yaşayıp çalışabilirler. Başfıca işleri, çiftçilik, hayvan yetiştiricilik, fabrika ve maden işçiliğidir.

Kızılderililer, Maya, İnka, Aztek devletlerigibi gelişmiş devletler kurmuşlar, kendilerine öz medeniyetler yaratmışlardır. Örneğin, XV. yüzyılın son yıllarında şimdiki Meksika’ daki Aztek imparatorluğunun nüfusu o zamanki İngiltere’nin nüfusundan, başkentleri olan bugünkü Mexico’nun nüfusu Londra’dan çoktu. Kızılderililer, İspanyollar ve Anglo- Saksonlar tarafından Kuzey ve Güney Amerika’da sistemli şekilde hayvan avlanır gibi imha edilmişler, birçok ırkları ortadan kalkmıştır. Komançi ve Siu gibi ünlü ırklar bunların arasındadır. Melez Kızılderililer, tamamen İspanyol’laşmıştır; İspanyolca konuşurlar, Katolik’tirler. Safkan olanlar arasında da Hıristiyanlık ve Batı dilleri yayılmaktadır.

Kızılderililer bugün Kuzey Amerika’dan çok Güney Amerika’da bulunmaktadırlar. Başlıca ırk-dil toplulukları ve nüfusları şunlardır:
Peru, Ekvator ve Bolivya’da Keuçular (5,2 milyon), Peru ve Bolivya’da Aymaralar (3,5 milyon), Paraguay’da Amerindi, ya da Guara- niler (1,1 milyon), Şili’de Araukaniler (0,2 milyon), gene Şili’de Çingaslar (12.000) ve hemen hepsi melezleşen Ateş-Adalı’lar (6.0) , Guyana’da Guyanalılar (0,1 milyon), Brezilya’da AmazonIular (0,4 milyon), Kolombiya, Venezuela ve Panama’da Kuzeybatı Irkları (0,6 milyon), Guatemala, Salvador, Nikaragua, Honduras, İngiliz Hondurası, Dominikana ve Kostarika’da Orta Amerika Irkları (3 milyon), Meksika’da Aztekler (1 milyon), Kanada ve Alaska’da Kuzey Irkları (0,2 milyon), A. B. D.’nde Apaşlar (450. 000). Bunların hepsi 16 milyon kadardır.

İspanyol – Kızılderili melezleri ise 32 milyonu bulur. Hele Meksika’da nüfusun esasını teşkil ederler (25 milyon). Başlıceları: Kolombiya’da (6,5 milyon), Şili’de (4,5 milyon), Peru’da (4,2 milyon), Venezuela’da 2,9 milyon), Ekvador’da (1,8 milyon), Salvador’da (1,6 milyon), Bolivya’da (1,4 milyon), Honduras’ta (1,2 milyon), Guatemala’ da (1 milyon), Nikaragua’da (0,7 milyon), Paraguay’da (0,5 milyon), Panama’da (450. 000), Uruguay’da (150.000), Surinam’da (10.0) , Kostarika’da (10.000).

Son yıllarda birçok Kızılderili boyu, Ame rikan hükümetinin kendilerine karşı güttüğü düşmanca davranışa .karşı tepki göstermişler, bu arada silâhlı çatışmalar da olmuştur. Kızılderililer kendilerine tam bir eşitlik tanınmasını, insanlık haklarına saygı gösterilmesini istemektedirler.


Kaynak: http://www.yeniansiklopedi.com/kizilder ... z1kwTChBG6

Kaynak: http://www.yeniansiklopedi.com/kizilder ... yerlileri/


Başa Dön
 Profil Özel mesaj gönder  
 
Eskiden itibaren mesajları göster:  Sırala  
Yeni başlık gönder Başlığa cevap ver  [ 1 mesaj ] 

Tüm zamanlar UTC + 2 saat


Kimler çevrimiçi

Bu forumu gezen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 3 misafir


Bu foruma yeni başlıklar gönderemezsiniz
Bu forumdaki başlıklara cevap veremezsiniz
Bu forumdaki mesajlarınızı düzenleyemezsiniz
Bu forumdaki mesajlarınızı silemezsiniz

Geçiş yap:  
cron
   Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group

Türkçe çeviri: phpBB Türkiye