Sufiforum.com

035- FÂTIR (MELÂÎKE) SÛRESİ


Mekke'de ve Fürkân Sûresinden sonra nazil olmuştur.

Mecmeu'l-Beyân'da Hasen'in, iki âyetinin medenî olduğunu söylediği be­lirtilir. Bunlar: "Şüphesiz ki Allah'ın kitabını okuyanlar, namaz kılmış olanlar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden gizli, açık infak etmiş bulunanlar bitmez tükenmez bir ticaret umabilirler." (âyet: 29) âyeti ile "Sonra Biz, kitabı, kullarımızdan seçtiklerimize miras kıldık. Onlardan kimi kendisine zulmedicidir, kimisi de muktesiddir. Kimi ise Allah'ın izniyle hayırlara koşandır. İşte bu, büyük lûtfun ta kendisidir." (âyet: 32) âyet-i kerimeleridir.[1]

Âyetlerinin adedi, kırk beştir. [2]



8. Kötü işi kendisine süslenip de onu güzel gören bir midir? Muhakkak ki Allah dilediğini dalâlette bırakır, dilediğine de hidayet eder. Öyleyse onlara yanarak kendini harab etme. Şüphesiz ki Allah onların yapmakta olduklarına Alîm 'dir.



Ayetin nüzul sebebi ile ilgili rivayetler:

1- Cüveybir'in Dahhâk'ten, onun da İbn Abbâs'tan rivayetine göre Allah'ın Rasûlü (sa):

"Ey Allahım dinini Hattâb'ın oğlu Ömer'le veya İbn Hişâm'ın oğlu Ebu Cehil ile aziz eyle, güçlendir." diye dua ettiğinde Ömer ibnu'l-Hattâb ve Ebu Cehl ibn Hişâm haklarında nazil olmuştur. Allah Tealâ bunlardan Ömer'e hidayet eylemiş, Ebu Cehl'i de dalâlette bırakmıştır.[3]

2- Kelbî der ki: "Kötü işi kendisine süslenip de onu güzel gören..." âyet-i ke­rimesi el-As ibn Vâil ve el-Esved ibnu'l-Muttalib haklarında nazil olmuştur.[4]



l8. Günah işleyen hiçbir nefis, başkasının günahını çekmez. Yükü ağır bir kişi onun yüklenilmesini istese -yakını bile olsa- ondan bir şey yüklenmez. Sen ancak görmedikleri halde Rablarından korkanları ve namazı kılmış olanları uyarabilirsin. Kim de arınırsa ancak kendisi için arınmış olur ve dönüş Al­lah’adır.



Rivayete göre bazı mü'minlere: "Muhammed'i inkâr edin; eğer bir günahı varsa ben çekerim." diyen el-Velîd ibnu'l-Muğîra hakkında nazil olmuştur.[5]



29. Şüphesiz ki Allah’ın kitabını okuyanlar, namaz kılmış olanlar ve kendi­lerine rızık olarak verdiğimizden gizli ve açık infak etmekte bulunanlar; işte bunlar bitmez tükenmez bir ticareti umabilirler.



Ayetin nüzul sebebi ile ilgili rivayetler:

1- Abdülğanî ibn Saîd es-Sekafî'nin Tefsir'inde İbn Abbâs'tan rivayetle tahricine göre bu âyet-i kerime Husayn ibnu'l-Hâris ibn Abdülmuttalib ibn Abdi Menâf el-Kuraşî hakkında nazil olmuştur.[6]

2- Allah'tan haşyeti yüzünden okunan Hz. Ebu Bekr hakkında nazil olduğu da rivayet edil­miştir.[7]



33. Adn Cennetleri, Oraya girerler. Orada altın bilezikler ve incilerle süs­lenirler ve orada elbiseleri de ipektir.

34. Derler ki: "Hamdolsun bizden üzüntüyü gideren Allah'a. Muhakkak ki Rabbımız elbette Ğafûr'dur, Şekûr'dur.

35. Ki O, lûtfuyla bizi kalınacak diyara yerleştirdi. Orada bize ne bir yor­gunluk dokunacak, ne de bıkkınlık gelecektir.



Beyhakî'nin el-Ba's'de ve İbn Ebî Hâtim'in Nüfey' ibnu'l-Hâris kanalıyla Abdullah ibn Ebî Evfâ'dan rivayetlerinde o şöyle anlatmış: Bir adam Hz. Peygamber (sa)'e:

"Ey Allah'ın elçisi, Allah dünyada bizim gözlerimizi uyku ile aydın kıldı. Cennette de uyku var mı?" diye sordu. Allah'ın Rasûlü (sa):

"Hayır, uyku, ölümün ortağıdır (kardeşidir) ve cennette ölüm yoktur." buyurdular. Adam:

"Peki rahatları, istirahatleri ne iledir?" diye sordu. Bu soru Hz. Peygamber (sa)'in zoruna gitti, O'na ağır geldi ve işte bunun üzerine "Orada bize ne bir yorgunluk dokunacak, ne de bıkkınlık gelecektir." âyet-i kerimesi nazil oldu.[8]



42. Var güçleriyle Allah'a yemin ettiler ki kendilerine bir uyarıcı gelecek olursa muhakkak ümmetlerin herhangi birinden daha doğru yolda olacaklardır. Fakat kendilerine bir uyarıcı gelince onların sadece nefretlerini ve uzaklaşma­larını artırdı.



İbn Ebî Hatim'in Ebu Hilâl'den rivayetle tahricinde ona ulaştığına göre ehl-i kitabdan bazılarının peygamberlerini yalanladığı bilgisi kendilerine gelince Kureyşliler:

"Kendilerine peygamberler gelip de onları yalanlıyan yahudi ve hristiyanlara Allah la'net etsin. Allah bizden bir peygamber göndermiş olsaydı hiçbir ümmet ona bizden daha itaatkâr, peygamberini bizden daha çok dinler ve kitabına bizden daha sıkı sarılır olmazdı." derlermiş. İşte onların daha önceki bu sözleri üzerine Allah Tealâ: "Öncekilerde olduğu gibi bizde de bir zikir bulun­saydı, biz de elbette Allah'ın ihlâsa erdirilmiş kulları olurduk." (Sâffât, 37/168-169) ve bu "Var güçleriyle Allah'a yemin ettiler ki kendilerine bir uyarıcı gele­cek olursa muhakkak ümmetlerin herhangi birinden daha doğru yolda olacak­lardır..." âyet-i kerimesini indirmiştir.[9]





--------------------------------------------------------------------------------

[1] Alûsî, age. XXII,161 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/744.

[2] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/554.

[3] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, II,86. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/744. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/554. Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 11/519.

[4] Kurtubî. age. XIV,208. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/744.

[5] Alûsî, age. XXII, 184. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/745.

[6] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl, 11,86. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/745. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/555. Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 11/547.

[7] Alûsî, age. XXII,192. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/745.

[8] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl, II.86-87. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/ 745-746. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/556. Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 11/552.

[9] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl, II,87; Alûsî, age. XXII,205. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/746. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/557. Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 11/569.