111. "Allah şüphesiz, Allah yolunda savaşıp, öldüren ve öldürülen müminlerin canlarını ve mallarım Tevrat, İncil ve Kur’an’da söz verilmiş bir hak olarak cennete karşılık satın almıştır. Verdiği sözü Allah'tan daha çok tutan kim vardır? Öyleyse, yaptığınız ahş-verişe sevinin; bu büyük başarıdır."
1- Muhammed b. Ka'b el-Kurazî'nin rivayetine göre, Ensar -ki bunlar yetmiş kişi idiler- Mekke'de, Akabe Gecesi Rasulullah (s.a.v.)'a biat ettikleri zaman Abdullah b. Revaha:
"Ey Allah'ın Rasulü, Rabbin ve kendin için bize istediğin şartı koş" demiş Rasulullah (s.a.v.) da:
"Rabbim için O'na kulluk etmenizi ve O'na hiçbir şeyi ortak koşmamanızı, kendim içinse kendi canlarınızı koruduğunuz şeyden beni de korumanızı şart koşuyorum" buyurmuştu. Ensar'ın:
"Peki bunu yaptığımızda bizim için ne var?" diye sorması üzerine Rasulullah (s.a.v.):
"Cennet" buyurmuş, Ensar da:
"Bu, kârlı bir alış-veriş oldu, bu alış-verişi ne biz iptal ederiz, ne de başkalarının iptal etmesini isteriz" demişlerdi."[268]
2- Muhammed İbni Ka’b Kurazfden İbnu Cerîr anlattı. Ka'b (r.a.):
-Abdullah İbni Revâha Rasûlullah'a:
-Rabbin ve nefsin için istediğin şeyleri şart koş, dedi. Aleyhisselâm:
-Rabbim için, ona ibadet etmeni, ondan başkasına ibadet etmemenizi şart koşarım. Nefsim için, nefsinizi ve malınızı koruduğunuz şeylerden beni de korumanızı şart koşarım, buyurdu.
Onlar:
-Bunları yaptığımızda bize ne var?, dediler. Aleyhisselâm:
-Size cennet var, buyurdu. Onlar:
-Alış veriş, kârlı oldu. Biz azaltmayız, azaltmayı istemeyiz, dediler. Tevbe: 9/111 âyeti indirildi, dedi. [269]
113. "Cehennemlik oldukları anlaşıldıktan sonra, akraba bile olsalar, puta tapanlar için mağfiret dilemek Peygamber'e ve müminlere yaraşmaz."
1- Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah Şirazî, Muhammed b. Abdillah b. Humeyraveyh el-Herevî'den, o Ebû'l-Hasan Ali b. Muhammed el-Huzaî'den, o Ebû'l-Yeman'dan, o Şuayb'dan, o Zührî'den, o Said b. Müseyyeb'den, o da babasından bize şu rivayette bulundu:
"Ebû Talib'e ölüm gelince Rasululah {s.a.v.) onun yanına girdi. Yanında Ebu Cehil ve Abdullah b. Ebî Ümeyye de vardı. Rasululah (s.a.v.):
"Ey amcam, senin lehine Allah katında hüccet getireceğim, bir kelimeyi "Lailahe illallah" kelime-i Tevhidi benimle beraber söyle" buyurdu. Ebû Cehil ve İbn Ebî Ümeyye ise:
"Ey Ebû Talıb, Abdu’l-Muttalib'in dininden yüz mü çeviriyorsun?" dediler ve böylece onunla bu şekilde konuşmaya devam edip ısrar ettiler de nihayet onlara konuştuğu son sözü:
"Ben Abdu'l-Muttalib'in dini üzereyim" oldu. Bunun üzerine Rasululah (s.a.v.):
"Senden nehyolunup, men edilmediğim müddet, senin için elbette Allah'tan bağışlanma dileyeceğim" buyurdu. Derken bu âyet nazil oldu."[270]
Bu hadisi Buhari, İshak b. İbrahim, Abdurrezzak, Ma'mer tarikinden, Müslim, Harmele, İbn Vehb, Yunus tarikinden, her iki tarafın son ravileri de Zührî'den rivayet etmişlerdir.[271]
2- Ebû Said b. Ebî Amr Neysaburî, Hasan b Ali b. Müemmil'den, o Amr b. Abdillah Basrî'den, o Muhammed b. Abdu'l-Vehhab'dan, o Cafer b. Avn'dan, o Musa b. Ubeyde'den, o da Muhammed b. Ka'b el-Kurazî'den şöyle dediğini bize haber verdi:
"Bana şu haber geldi ki: Ebû Talib ruhunun alındığı hastalığa tutulunca, Kureyşliler kendisine:
"Ey Ebû Talib kardeşinin oğluna haber gönder de onun, diline doladığı, boyuna ismini andığı şu Cennet'ten senin için şifa olacak şeyi sana göndersin" dediler. Bunun üzerine gönderilen kişi yola çıktı. Nihayet Rasulullah (s.a.v.)'ı ve Ebû Bekr (r.a.)'i beraber otururken buldu, dedi ki:
"Ey Muhammed amcan şöyle söyledi: "Ben, gerçekten yaşlı, zayıf, hasta bir adamım, Şu ismini andığın Cennetin'in yiyecek ve içeceklerinden benim için kendisinde şifa bulunan bir şey gönder bana." Bu söz üzerine Ebû Bekr (r.a.):
"Şüphesiz ki Allah Cenet'i kâfirlere haram kılmıştır" diye cevap verdi. Elçi de derhal onların yanına döndü ve dedi ki:
"Benimle gönderdiğiniz haberi Muhammed'e ulaştırdım. O, bana hiçbir cevap vermedi. Ebû Bekr ise Allah'ın, Cennet'i kâfirlere haram kıldığını söyledi." Bunun üzerine Ebû Talib'e can attılar. O da yanındaki bir kişiyi elçi gönderdi. Giden elçi Rasululah (s.a.v.)'ı oturduğu yerde buldu ve kendisine aynı sözü söyledi. Rasululah (s.a.v.) da:
"Şüphesiz Allah, Cennet'in yiyeceğini de içeceğini de kafirlere haram kıldı" buyurdu. Sonra Rasulullah (s.a.v.) elçinin arkasından kalktı ve nihayet onunla beraber Ebû Talib'in evine girdi. Evi adamlarla dopdolu bir vaziyette buldu.
"Beni amcamla başbaşa bırakıp, çekilin" buyurdu. Onlarsa:
"Bu dediğini yapacak değiliz. Sen, ona bizden daha yakın değilsin. Eğer senin bir akrabalık bağın varsa, bizim de tıpkı senin gibi bir akrabalık bağımız var" dediler. Derken Rasulullah (s.a.v.) Ebû Talib'in yanına oturdu. Buyurdu ki:
"Ey benim amcam. Bana çok hayırların dokunmuştur. Küçük yaşta bakımımı üstlendin, büyük iken de beni korudun. Hasılı bana çok hayrın dokunmuştur. Ey amcam, gel Kıyamet Günü, Allah katında senin için kendisiyle şefaatte bulunacağım bir kelimeyi söyleyerek kendine karşı bana yardım et." Ebû Talib:
"O kelime nedir ki ey kardeşimin oğlu" dedi. Rasulullah (s.a.v.):
"De ki Allah'tan başka hiçbir ilah yoktur, O tektir. O'nun hiçbir ortağı yoktur" buyurdu. Ebû Talib:
"Şüphesiz sen, benim iyiliğimi istiyorsun. Vallahi Kureyş'in beni ayıplamaları söz konusu olmasaydı, "ölüm esnasında amcan acizlendi" diye ötede beride söylenmesinden korkmasaydım elbette o kelime-i tevhid ile senin gözlerini sevindirirdim." dedi." Bunun üzerine topluluk:
"Ey Ebû Talib, sen eski atalarının dini olan Hanif Dini'nin reisisin" diye bağırdılar. Ebû Talib de:
"Ölüm esnasında amcanın sızlanıp, acizlendiğini Kureyş kadınlarına anlatma" dedi. Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.):
"Beni men edinceye kadar Rabbime senin için istiğfarda bulunmaya devam edeceğim" buyurdu ve öldükten sonra da onun için mağfiret diledi. Bunun üzerine müslümanlar:
"Babalarımızın ve yakınlarımızın bağışlanmasını dilememizden bizi men eden nedir? Nitekim İbrahim (a.s.) babası için istiğfar etmişti. İşte şu Muhammed (s.a.v.) de amcası için istiğfarda bulunuyor" diyerek müşrikler için istiğfarda bulunmaya başladılar. Nihayet bu âyet nazil oldu.”[272]
3- Ebû'l-Kasım Abdurrahman b. Ahmed-i Harranî, Muhammed b. Abdillah b. Nuaym'dan, o Muhammed b. Yakub-i Emevîden, o Bahr b. Nasr'dan, o İbn Vehb'den, o İbn Cüreyc'den, o Eyyub b. Hanî'den, o Mesruk b. Ecda'dan, o da Abdullah b. Mesud'dan bize şu rivayette bulunmuştur:
"Rasulullah (s.a.v.) kabirlere bakıp tefekkür etmek üzere taşraya çıktı. Biz de kendisiyle birlikte çıktık. Sonra kabirleri bir bir geçip nihayet bir kabre ulaştı. Onun başında uzun müddet gizlice mırıldandı. Sonra yüksek sesle ağlamaya başladı. Biz de ağlamasından ötürü ağlamaya başladık. Sonra bize doğru geldi. Ömer b, Hattab kendisini karşılayarak:
"Ey Allah'ın Rasulü, seni ağlattığı için bizi de ağlatıp korkutan şey nedir?" diye sordu. Rasulullah (s.a.v.) gelip yanımıza oturdu ve:
"Ağlamam sizi korkuttu öyle mi?" buyurdu. Biz de:
"Evet ey Allah'ın Rasulü" dedik. Buyurdu ki:
"Başında gizlice münacatta bulunduğumu gördüğünüz kabir annem Amine bint-i Vehb'in kabridir. Onu ziyaret etmek için Rabbim'den müsade istedim. O da bu hususta bana müsade etti. Bu sefer de onun için istiğfarda bulunmak hususunda müsade istedim. Fakat bana bu hususta müsade etmedi ve... Tevbe: 9/113 âyetiyle onu takib eden "İbrahim'in, babası için mağfiret dilemesi, sadece ona verdiği bir sözden ötürü idi." âyeti nazil oldu da bir çocuğun annesinden ötürü duyduğu acıma, şefkat hissi beni de tuttu. İşte beni ağlatan budur."[273]
4- Babasından Saîd İbni Müseyyib tarikından Şeyhân anlattı.:
Ebu Talib'in vefatı yaklaşınca, Rasûlullah onun yanına girdi. Ebu Talib'in yanında, Ebu Cehil Abdullah İbni Ebî Ümeyye bulunuyordu. Aleyhisselâm:
-Ey amca, La ilahe illallah, de. Bununla ben, Allah yanında sana ihticac (delil getireyim) edeyim, buyurdu. Ebu Cehil ve Abdullah:
-Ey Ebu Talib, Abdulmuttalib'in milletinden yüz mü çevireceksin?, dediler. Onunla konuşmaya devam ettiler. Nihayet onlara konuştuğu son sözü, onun Abdulmuttalib'in dini üzerine olması oldu.. Nebî Aleyhisselâm:
Sana istiğfar etmekten men olunmadığım müddetçe, senin af olunman için istiğfar edeceğim, buyurdu, Tevbe: 9/113 Âyeti indirildi. Ebu Talib hakkında, Kasas: 28/56 âyeti indirildi. Bunun zahiri, âyetin Mekke'de indirildiğidir. [274]
5- Ali'den (r.a.):Hâkim ve Tirmizî Hasen kaydıyla anlattı. Ali (r.a.):
-Birinin ebeveynine istiğfar ettiğini işittim. Ebeveyni müşrik idiler. Ona:
-Müşrik olan ebeveynine istiğfar mı ediyorsun?, dedim. O zat bana:
-İbrahim Aleyhisselâm, müşrik olan babasına istiğfar etti, dedi. Ben bunu Rasûlullah'a anlattım. Tevbe: 9/113 âyeti indirildi, dedi. [275]
6- İbnu Mes'ûd'tan Beyhakî Delâil’de Hâkim ve başkaları anlattı. İbnu Mesud:
-Bir gün Rasûlullah kabirlere çıktı. Kabirlerden birinin üzerinde oturdu, uzunca münâcaat etti ve ağladı. Onun ağlamasından ben de ağladım. Aleyhisselâm:
-Yanında oturduğum kabir, annemin kabridir. Ben Rabbimden onun için dua etmeye izin istedim, bana izin verilmedi, buyurdu.
Allahü Teâlâ, Tevbe: 9/113 âyetini indirdi, dedi. [276]
7- Ahmed ve İbnu Mürdevîh anlattı. Onun için olan lafız Büreyde hadisindendir. Büreyde:
-Ben, Rasûlullah ile beraberdim. Asfân üzerinde durdu, annesinin kabrine baktı, abdest aldı, namaz kıldı ve ağladı. Sonra:
-Ben, Rabbimden anneme dua etmek için izin istedim, ancak dua etmekten nehyolundum, buyurdu. Allahü Teâlâ,
Tevbe: 9/113 âyetini indirdi, dedi.
Bunun benzerini, İbnu Abbas hadisinden Taberânî ve İbnu Mürdevîh anlattı. Bu âyet, biz Tebük harbinden dönüp, umre için Mekke'ye sefer ettiğimizde, Asfân yolunun yanında indi, dedi. [277]
8- Hafız İbni Hacer:
-Bu âyetin nüzulü için, Mutekaddim sebeblerin olması ki, Ebu Talib'in işidir. Ve müteahhir sebeplerin olması ki, Amine'nin işi, Ali'nin kıssası ve başkası, bunlar nüzulün teaddüdü ile toplanmıştır. Bunların hepsinin âyetin inme sebepleri olmaları ihtimal dahilindedir, dedi. [278]
117- Şânına kasem olsun ki Allah yine lütfetti Peygamber'e ve o güçlük saatine [anında] ona ittiba eyleyen Muhacirin ve Ensar'a ki, içlerinden bir kısmının kalbleri az daha eğilecek gibi olmuş iken sonra kendilerine tevbelerin kabulüyle iltifat buyurdu. Hakikat, O onlara raûftur, rahîm'dir..
Ka'b İbni Mâlik'ten Buhârî ve başkası rivayet etti. Ka'b (r.a.):
-Ben, Bedir hariç Rasûlullah’ın yaptığı gazaların hiç birinde, Rasûlullah'tan geri kalmadım. Tebük harbi zamanı oldu. O Rasûlullah'ın yaptığı son harptir. İnsan rıhletle izinlendiler diye hadisi uzunluğu ile anlattı. Burada:
-Allahü Teâlâ bizim tevbemizin kabulü hakkında Tevbe: 9/117-118 ayetlerini indirdi. Bizim hakkımızda da Tevbe: 6/119 ayetini indirdi. [279]
122. "İnananlar toptan savaşa çıkmamalıdır. Her topluluktan bir taifenin dini iyi öğrenmek ve milletlerini geri döndüklerinde uyarmak üzere geri kalmaları gerekli olmaz mı? Ki böylece belki yanlış hareketlerden çekinirler."
1- İbn Abbas Kelbî'nin rivayetinde şöyle demektedir: "Cihaddan geri kalmaları sebebiyle Allah Teala, münafıkların ayıplarını beyan eden âyetleri indirince, Mü'minler: "Vallahi Rasulullah (s.a.v.)'ın çıktığı hiçbir gazadan ve müfrezeden geri durmayacağız" diye yemin etmişler ve böylece Rasulullah (s.a.v.), düşman üzerine müfrezeler çıkarılmasını emir buyurunca da bütün müslümanlar topyekün harbe gitmişlerdi ve Rasulullah (s.a.v.)'ı tek başına Medine'de bırakmışlardı. İşte Allah Teala bu yüzden bu âyeti indirdi."[280]
2- İkrime'den İbnu Ebî Hatim anlattı. İkrime:
- “Savaşa çıkmayanlara elim bir azab ile azab eder” âyeti nazil olunca, çölde kavimlerini tefekkuh ettiren insanlar Rasûlullah'tan geri kaldılar. Münafıklar:
-Bâdiyelerde insanlar kaldı. Badiye ashabı helak oldu, dediler.Tevbe: 9/122 âyeti indirildi, dedi. [281]
3- Abdullah İbni Ubeydullah İbni Umeyr’den anlattı.
Müminler cihâda çok hırslı oldukları için, Rasûlullah bir askeri birliği göderdiği zaman insanlar askerlerle birlikte çıktılar ve Nebi Aleyhisselâm'ı Medine'de insanların zayıfları içinde terk ettiler. Ayet bundan dolayı indirildi, dedi. [282]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Buhârî. Tefsîru'l-Kur'an,9/l. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/436.
[2] Alusi, Rûhu'l-Maanî, X,40. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/436.
[3] Taberî. age. X,42. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/436.
[4] İbn Kesir, age. IV,45. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/436.
[5] Alusi, Rûhu'l-Maanî, X,40. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/436.
[6] İbnu'l-Cevzî, age III.388-389. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/436.
[7] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/338.
[8] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/437.
[9] Tirmizî. Tefsîru'l-Kur'ân, 9/5, hadis no: 3090. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/437.
[10] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/437.
[11] Taberî. age. X.441. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/437.
[12] Tirmizî. Tefsîru'l-Kur'ân. 9/6, hadis no: 3091: İbn Hişâm, es-Sîretu’n-Nebeviyye, Lübnan, 1391/1971, IV, 190-191. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/437.
[13] Tirmizî, Tefsîru'l-Kur'ân, 9/7,8, hadis no: 3092. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/437-438.
[14] Taberî, age. X,49. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/438..
[15] Ahmed ibn Hanbel, Müsned, I,151. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/438.
[16] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/438.
[17] Buhârî, Tefsîru'l-Kur'ân, 9/2; Tirmizî, Tefsîru'l-Kur'ân, 9/6. hadis no: 3091 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/438.
[18] Buhârî, Tefsîru'l-Kur'ân, 9/2. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/438-439.
[19] Senedi yoktur. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 198. Vahidî, age s. 168; İbnu'l-Cevzî, age. 111,404. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/439.
[20] Tabeiî, age. X,62. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/439.
[21] Kurtubî, age. VIII,54,55. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/439.
[22] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, I,185-186. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/439.
[23] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/439.
[24] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/338. Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, I,185-186. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/439.
[25] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/338.
[26] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/338-339.
[27] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 198; Zâdul-Mesîr, 3/407; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/455. Vahidî, age s. 168; Alusi, age, X,65. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/440.
[28] Müslim; İmaret: 111/1879 s. 1499, Ahmed; Müsned: 4/269. Taberî, age X,67. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[29] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 198-199. Vâhidî. age s 168-169. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441. İbnu Hıbbân, Ebu Davud, İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/341.
[30] Vâhidî. age s 168-169. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[31] Kurtubî, age. VIII,59. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441-442.
[32] Taberî, age. X,67-68; Vahidî, age s. 169. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/440.
[33] İbn Cerir: 10/67, ed-Dürr: 3/218. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 199. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/440-441. İbn Ebi Hatim Ebu Talha tarikinden, İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/341.
[34] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[35] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 199. Vahidî, age s. 169. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[36] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 199. Vahidî, age s. 169. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/442.
[37] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/341. Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, I,187. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/442.
[38] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/341.
[39] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/341-342. Taberî, age. X,68. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[40] Taberî. age. X.68. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[41] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/441.
[42] Taberî, age. X,68. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/442-443.
[43] Kelbi zayıftır; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 199-200; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/468-469. Vahidî, age s. 169. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/443.
[44] Taberî, age. X,.69. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/443-444..
[45] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/444.
[46] Alusi, age. X,70. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/444.
[47] Alusi, age. X,70. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/444.
[48] İbnu'l-Cevzi, age, III,413; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/444.
[49] İbnu'l-Cevzi, age, III,413; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/444.
[50] Suyûtî. Lubâbun-Nukûl. I,188. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/342-343.
[51] İbnu"l-Cevzî, age. III,414. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445.
[52] İbn Kesir. age. IV,67. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445.
[53] İbn Kesîr, age. IV,96. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445.
[54] İbn Kesîr. Tefsîru'1-Kur'âni'l-Azîm. 1V.73I. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445.
[55] Taberî, age. X.75. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/344.
[56] Taben, age. X,76. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/445-446.
[57] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/344.
[58] Taben, age. X,77. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/446.
[59] Taberî, age. X,78; Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, 1,189. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/446. İbnu Ebî Hatim, İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/345.
[60] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 200. Vahidî, age, 170. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/447.
[61] Medine civarında bulunan bir nahiyenin ismidir.
[62] Buhârî, Tefsîru’l-Kur'ân, 9/6. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/447.
[63] Buhari; Zekat: 1406, Tefsir: 4660, Nesai; Tefsir: 238. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 200-201. Vahidî, age. 171; Alıısî. age. X,95. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/447-448.
[64] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201.
[65] ed-Dürrül-Mensur: 3/323. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201.
[66] ed-Dürrül-Mensur: 3/323. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201.
[67] ed-Dürrü'1-Mensur: 3/323. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201.
[68] Senedi yoktur. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201.
[69] Tirmizi; Tefsir: 9/9 (3094), Ahmed; Müsned: 5/278, 282, İbn Cerir: 10/84. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/448.
[70] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/345-346.
[71] İbn Cerir: 10/94, ed-Dürr; 3/237; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 201; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/479-480. Vahidî, age. 171; Alıısî. age. X,95. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/448.
[72] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/346.
[73] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/448.
[74] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/347.
[75] Suyuti; ed-Dürr: 3/246. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 202.
[76] Mürsel hadistir. ed-Dürr: 3/246. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 202. İbnu'l-Cevzî, age. III,442. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[77] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[78] Mürsel hadistir. ed-Dürr: 3/246. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 202.
[79] Taberî, age. X,98. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/348.
[80] Taberî, age. X,94. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[81] İbn Kesir. age. IV,96. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[82] Kurtubî, age.VIII.95. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[83] İbnu'l-Cevzî, age. III,444. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[84] Kurtubî, age. VIII,98. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/449.
[85] İbn Kesîr, age. IV,99. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/450.
[86] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, I,191. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/450. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/349.
[87] Alûsî, age. X. 110-111. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/450.
[88] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/451.
[89] Taberî, age. X, 101. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/451.
[90] Vahidî, age,.s.171. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/451.
[91] Vâhidî, age s. 172. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/451.
[92] Taberi age. x,103-104. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/451-452.
[93] Alusi, age. X,113. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/452.
[94] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/452.
[95] Sarı ırktan olan Romalılar.
[96] Taberî, age. X.104; İbnul-Esîr, Usdu'1-Ğâbe, IV,206-207. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/452-453.
[97] Musannif bu hadisi senedsiz zikretmiş. Taberani: 12/122, Heysemi; Mecmau'z-Zevaid: 7/30, ed-Dürr: 3/247, İbn Cerir: 10/104; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 203; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/490-491. Vahidî, age s 172. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/453.
[98] Taberî, age. X.104. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/453.
[99] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/350.
[100] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/350.
[101] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/350.
[102] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/453.
[103] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, I, 192. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/453. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/351.
[104] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, 1,192. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/454. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/351.
[105] Buhari; Menakib: 3610, Edeb: 6163, Müslim; Zekat: 148/1064 s. 744, Nesai; Tefsir: 240, İbn Mace; Sünnet: 168.
[106] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 204. Vahidî, age s. 173. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/454.
[107] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/352.
[108] Buhârî, Menâkıb, 25; Edeb, 95; Ahmed ibn Hanbel, Müsned, II,219; III,65. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/454.
[109] Müslim, Zekât, 142. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/454.
[110] Buhârî, İstitâbetu'l-Murteddîn, 7; Ahmed ibn Hanbel, Müsned, III,56. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/455.
[111] Alûsî, age. X,l 19. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/455.
[112] Kelbi zayıftır. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 204.
[113] Alûsî, age. x,120. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/455.
[114] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/455.
[115] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 204. Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/501. Vâhidî, age s 173; Alûsî, age. X,125. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/456.
[116] İbn Cerir et- Taberî: 10/116, Suyuti ed-Dürr: 3/253. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 204-205. Vahidî, age s. 173. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/456.
[117] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/353.
[118] Mürsel hadistir. Suyuti; ed-Dürr: 3/253. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 205. Vahidî, age s. 173-174. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/455.
[119] Taberî, age. X,118. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/456-457.
[120] Kurtubî, age. VIII, 122. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/457.
[121] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/457.
[122] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 205. Vahidî, age s. 174. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/457.
[123] İbn Kesîr, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, IV.112. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/457.
[124] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/457.
[125] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 205. Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/501-502. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/457.
[126] Ibnu'l-Cevzî, age, 111,463. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/458.
[127] Mürsel hadistir. ed-Dürr: 3/254, İbn Cerir: 10/119. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 205-206. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/355. Vahidî, age s. 174. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/458.
[128] Senedi yoktur. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 206. Vahidi age s. 174. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/458.
[129] Senedi zayıftır. ed-Dürr: 3/254. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 206. Vahidî, age s. 174-175. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/459.
[130] Kurtubî, age. VIII,125. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/459.
[131] İbn Kesîr, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, IV,112. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/459.
[132] İbnu’l-Esîr, Üsdül-Ğâbe, V,126; Alusi, age. X,131. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/459.
[133] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/355.
[134] İbnu'l-Cevzî, age. III,464. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/459.
[135] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/354-355.
[136] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/354-355.
[137] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/355.
[138] Mürsel hadistir. ed-Dürr: 3/259. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 206-207. Vahidî, age s. 175. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/460.
[139] Mürsel hadistir. ed-Dürr: 3/258. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 207. Taberî, age. X. 128. Vahidî, age s. 175. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/460. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/358.
[140] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/460-461.
[141] Taberî, age. X,127-128. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/461.
[142] Taberî, age. X.128. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/461.
[143] İbnu’l-Esîr, age. IV,292, 294; V,180. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/461.
[144] İbnu’l-Esîr. age V,180. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/461.
[145] Mahmud Esad. İslâm Tarihi (Tarih-i Dini İslâm).sadeleştirme ve baskıya hazırlama: Ahmed Lütfı Kazancı, Osman Kazancı, Marifet Yayınlan İstanbul, 1985 s 824. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/461.
[146] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/462.
[147] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/357.
[148] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/357.
[149] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/357.
[150] Suyûtî, Lubabu'n-Nukûl, I,195-196. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/462. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/357.
[151] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl. 1,196. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/462. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/357-358.
[152] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/358.
[153] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 207. Vahidî, age s 175. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/462.
[154] İbn Kesîr, age ıv,121. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/462.
[155] İmam Ahmed ıbn Hanbel, Müsned, V,453-454. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/462-463.
[156] Hafız Ebul-Kasım Süleyman ibn Ahmed et-Taberânî, ei-Mu'cemu'1-Kebîr. tahkik: Hamdi Abdülmecîd es-Selefi. Bağdad 1399/1979. birinci baskı, III.181, hadis no: 3009. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/463.
[157] Taberânî, age. 111,182-183, hadis no: 3014. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/463-464.
[158] Taberânî, age. 111,183, hadis no: 3015. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/464.
[159] Müslim, Sıfâtu'l-Münâfıkîn, 11. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/464.
[160] Taberânî, age. III, 184-185, hadis no: 3016. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/464.
[161] Mahmud Es'ad, İslam Tarihi, s. 827. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/464.
[162] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/464.
[163] Kurtubî. age,VIII,100-101. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/465.
[164] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/358. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/465.
[165] Taberi, age. X,129. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/465.
[166] Senedi çok zayıftır. Taberani; Mu'cem-i Kebir: 8/260, Beyhaki; Delail: 5/289. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 207-209. Müfessirlerin anlattığı bu Sa'lebe, Meşhur Sahabî Sa'lebe b. Ebi Hatim değildir. Bu, sadece münafıklardan Sa'lebe, denilen biridir. Allah daha iyi bilir. (Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/513). Taberî, age. X,130-131: Vahidî, age s.176-177; İbn Kesîr, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm IV, 124-125. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/465-467.
[167] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/358-360.
[168] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/360.
[169] Suyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, I,197. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/467.
[170] Kurtubî, age. VIII,133. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/467.
[171] Taberî, age. X,132. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/467.
[172] Kurtubî, age. VIII,133. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/467.
[173] İbnu'l-Cevzî, age. III.474. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/468.
[174] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/468.
[175] Buhari, Zekat: 10 (1415), Tefsir: 4668; Müslim, Zekat: 72/1018 s. 706; Nesai, Zekat: 5/59, Tefsir: 243; İbn Mace, Zühd: 4155. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/468.
[176] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 209-210. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/360.
[177] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/361.
[178] İslam Hukuku’nda ölen kocanın çocuğu varsa, bıraktığı malın sekizde biri karısına aittir. (Mütercim)
[179] Mürsel hadistir. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 209-210.
[180] Ahmed Abdurrahman el-Bennâ, Minhatu'l-Ma'bûd fî Tertîbi Müsnedi't-Tayâlisî Ebî Davud, el-Mektebetu'1-İslâmiyye. (İkinci baskı) Beyrut 1400, II,19. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/468.
[181] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/468.
[182] Buhâri. Tefsîru'I-Kur'ân, 9/11; Müslim. Zekât, 72. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/468-469.
[183] Taberî. age X,134-135; İbn Kesir. Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, IV. 126-127. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/469.
[184] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/469.
[185] İbn Kesîr, age. IV,127-128. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/470.
[186] Bak: İbnul-Esîr, Usdu'l-Ğâbe, 1,438; II,466. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/470.
[187] İbnu'l-Cevzî, age. 111,476. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/470.
[188] İbn Kesîr, age. IV,127. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/470.
[189] Alusi, age. X,146. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/470.
[190] Alûsî, age. X,148. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/471.
[191] Taberî, Câmiu'l-Beyân. X,138. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/471.
[192] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/471.
[193] Taberî, age. X,139. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/472. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/361.
[194] Sııyûtî, Lubâbu'n-Nukûl, 1,200. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/472. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/362.
[195] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/361.
[196] Buhari, Cenaiz: 1269, Libas: 5796; Tefsîru'l-Kur’ân, 9/12. Müslim. Sıfatu'l-Münâfıkîn, 3; Tirmizi, Tefsir: 9/13 (3098); Nesai, Mücteba, Cenaiz: 40 (1898)
[197] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 210-211. Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/513-514. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/362-363. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/472.
[198] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/363.
[199] Buhârî, Tefsîru'l-Kur'ân, 9/13. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/472.
[200] Neseî. Cenâiz, 40, hadis no: 1899. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/472.
[201] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 211.
[202] Tirmizî. Tefsîru'l-Kur'ân, 9/12, hadis no: 3097; Neseî, Cenâiz. 69. hadis no: 1964. Ayrıca bak: Ahmed ibn Hanbel, Müsned, 1,16; Neseî, Cenâiz. 40. hadis no: 1898. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/473.
[203] Taberî. age. X.141. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/473.
[204] İbn Kesir, age. [V,134. Ayrıca bak: Neseî. Cenâiz. 40. hadis no: 1900. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/473.
[205] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/474.
[206] Kurtubî, age. VIII, 143; Alûsî, age. X, 157. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/474.
[207] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/474.
[208] Alusi,age. X,157. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/474.
[209] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/364.
[210] Senedi yoktur. İbn Cerir: 10/146. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 212. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/365. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/474.
[211] İbn Cerir: 10/145-146, ed-Dürr: 3/268. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 212.
[212] Taberî, age. X,145. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[213] Bak: Taberî, age. X,146; Vahidî, age. s.179; Kurtubî, age. VIIL145. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[214] Taberî, age. X,146. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[215] Kurtubî, age VIII,145. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[216] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[217] Taberî, age. X,146; İbn Kesîr, age. IV,138. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[218] Vahidî, age. s. 179. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[219] Kurtubî, age. VIII, 145. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[220] İbnu’l-Cevzî, age, 111,485-486. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[221] İbn Hişâm, es-Sîretu'n-Nebeviyye, tahkik: Mustafa es-Saka, İbrahim el-İbyârî, Abdülhafîz Şelebî, Beyrut 1391/1971 (3. baskı), IV, 161. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[222] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/475.
[223] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/476.
[224] Alûsî, age. Xl,4. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/476.
[225] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 212. Vahidî, age s 179. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/476.
[226] Alûsî, age. XI.5. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/476.
[227] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/477. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/365-366.
[228] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/365-366.
[229] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/366.
[230] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/477.
[231] Alûsî, age XI,7; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Ğâbe, III,227-228. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/477.
[232] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/477.
[233] Kelbi zayıftır. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 212. Vahidî, age s 179. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/477.
[234] Senedi yoktur. ed-Dürr: 3/272, İbn Cerir: 11/10. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 212-213.
[235] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 213.
[236] Taberî, age. XI,10-11. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/478.
[237] Taberî, age. XI,10. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/478.
[238] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/368-369.
[239] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/369.
[240] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/369.
[241] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/369.
[242] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/369.
[243] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/369.
[244] Taberî, age. XI, 1. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/478.
[245] Taberî, age. XI, 1. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/478.
[246] Taberî, age. XI,12.Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/478.
[247] Taberî, age. XI,11; Vahidî, age. s. 179-180. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/479.
[248] Taberî, age. XI.14. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/479.
[249] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/479.
[250] Kurtubî, age. VIII, 159. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/479.
[251] Tevbe Sûresi, âyet: 118
[252] İbn Cerir et-Taberi, age. 11/17. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 213. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/480.
[253] İbn Cerir: 11/17, 19. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 214.
[254] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 214; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/526. Vahidî, age. s. 150-151; Kurtubî, age. VIII,161. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/481-482.
[255] Senedi zayıftır. İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 214-215. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/372-373.
[256] Taberî, age. XI, 19. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/481. İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/372.
[257] Taberî, age. XI,20. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/480-481.
[258] Taberî, age. XI,18. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/481.
[259] Bu surenin 75. âyetinin nüzul sebebinin de bu Sa'lebe olduğu biraz önce geçmişti.
[260] Taberî, age XI,18; İbn Hişârn, es-Sîretu'n-Nebeviyye, Beyrut 1391/1971, IV,174. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/482.
[261] İbnu'l-Cevzî, age. III,499. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/482.
[262] Taberî, age. XI,19. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/482.
[263] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/371-372.
[264] Ebu Davud, Tahâre, 23, hadis no: 44; İbn Mâce, Tahâre, 28, hadis no: 357; Tirmizî, Tefsîru'l-Kur'ân, 8/15, hadis no: 3100. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/482.
[265] Taberî, age. XI,23. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/482.
[266] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/373.
[267] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/373.
[268] İbn Cerir: 11/27, ed-Dürr: 3/280; İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 215; İbnu'l-Cevzî, Zâdü'l-mesîr, Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/538.
[269] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/374.
[270] Buhari; Cenaiz: 1360, Menakıbu'l-Ensar: 3884, Tefsir: 4675, 4772, Müslim: 39/24 s. 54, Nesai; Mücteba: 4/90, Tefsir: 250, İbn Cerir: 11/30, Ahmed; Müsned: 5/433, Suyuti; ed-Dürr: 3/282; Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvetü’t-Tefasir, Ensar Neşriyat: 2/538-539.
[271] İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 215-216.
[272] Senedi zayıftır.
İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 216-217.
[273] Senedi zayıftır. Hakim; Müstedrek: 2/336.
İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 217.
[274] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/376.
[275] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/376
[276] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/376-377.
[277] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/377.
[278] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/377.
[279] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/377-378.
[280] Kelbi zayıftır.
İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 217-218.
[281] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/379.
[282] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 1/379.
_________________ " Hayrlar feth olsun ; şerler def olsun !..."
|