|
Çin'in Amerika'yı geçmesi için 300 yıl gerek
Nur Demirok
22.08.2009
Referans
Batı kimi ideallerini hızla yitirmesine rağmen, ekonomik üstünlüğünü uzunca bir süre devam ettirecek. Bilimsel birikim ve kültürel alışkanlıklar nedeniyle Çin'in Amerika'yı geçmesi ise şimdilik imkânsız görünüyor.
Ekonomik geleceği kurgulayan yorumcular, son zamanlarda önyargı haline gelen şu postulatı nedense zihnimize kazıyor: "Çok değil, 30 yıl sonra Çin, Amerika'yı geçecek ve dünya ekonomisinin lideri olacak!"
Olaylara romantik geleceğin salt rakamsal penceresinden bakarsanız doğrudur; bu yargı herkese makul görülebilir. Hatta krizde kan kaybeden Amerika, son zamanların psikolojik koşullanmasına göre antik Roma gibi çatırdamaktadır ve kısa süre içinde çökecektir de!
Heyhat ki geleceği okumak ekonominin rakamsal dünyasına sığmayacak kadar çetrefil bir içeriğe sahip. Geleceği şekillendirecek ufuk çizgisi salt "kişi başına düşen milli gelir", "döviz rezervi", "sanayi indeksi" gibi ezbere yansıyan klasikleşmiş göstergelerden ibaret değil.
Kültürel mizaç etkeni
Ateş kusan silahlara sahip olmak, kalabalık orduları beslemek gibi arkaik dönem mirası işaretler de bulunmuyor bu şablonun içinde! Geleceğin ufuk çizgisi "evrimleşmiş kültür" ve giderek "soyut hale gelen bilimin ışığı"yla hayat buluyor. Daha da önemlisi, bireysel yaratıcılığın kaynağı olan "abstre düşünce" ile "challenge" (ego merkezli mücadele) olgusu geleceğe yön veriyor. Din eksenli kültür yapılanmasıyla zaman içinde "ulusal kültüre mal olmuş" yeni kavramlar bunlar. Özellikle son iki ifade ne "Konfüçyanizm"de var ne de klasik Çin inancı "Sinizm"de!
"Budizm" ve "Taoizm"in sözlüğünde ise bu iki sözcüğe hiç rastlanmıyor.
Peki, "abstre düşünce" ve "challenge" ne demek? Belki de bunlar birbirini tamamlayan iki gizemli kavram. 17'nci yüzyılda oluşmaya başlayan "pozitif düşünce sistemi"nin bir ürünü "abstre düşünce" olgusu. Değişen paradigma etrafında gezinip düşünceyi soyut bir zemine oturtarak yaratıcılığı ateşlemek demek. "Challenge" da onun verdiği rüzgârla öne geçme arzusu!
Bu iki bileşenin sihirli gücünü "Hint Vedaları"nda ya da "Brahmanizm"de de göremiyoruz. Hemen her şey Doğu'da bireysel değil, kolektif bir düşüncenin donmuş kültürüne ait. Tek farkla ki "Japon Budizmi" ve "Şintoizm" evrimselleşmeyle bireysel rekabete zamanla yol verir olmuş.
Rönesans'a Batı sahip çıktı
"Abstre düşünce" ve "challenge" aslında Semavi dinlerin yarattığı kültürlerde serpilip gelişen iki kavram. Hatta başlangıçtaki saf "İslam Öğretisi" Ortaçağ Hıristiyanlığı'nda olduğu gibi, kalıplara ve kimi hurafelere hapsedilmeyip "içtihat kapısı" açık tutulsaydı bugün Müslümanlar kozmik evrene değin aydınlık bir bilim ufku içinde yaşayacaktı. Antik dünyanın "Platon"u ve "Aristo"sunu kendi ışığıyla yorumlayıp Batı'ya taşıyan "tasavvuf" orijinli filozofi, "günah" ve "sevabın" kişisel bir kavram olduğunu öğretti Batı'ya. Ve bireysel uyanış "Rönesans"ın doğuşuyla işte böyle başladı!
Sonrası ise herkesin malumu: Sanayi devrimi "abstre düşünce" ikliminin yarattığı temel bir kavram olarak öne çıktı, bireysellik zamanla ideoloji haline dönüşüp, iyisiyle kötüsüyle kapitalizmin kurallar dünyasını yarattı.
Sadede gelirsek, maalesef bu gün Batı, hızla "vahşi kapitalizm" mecrasında ilerliyor. Fakat hâlâ yaratılan kültür ve bilgi ikliminden yararlanmaya da devam ediyor. Daha uzunca bir süre de devam edecek.
Geleceği kurcalayanlar, ufka yön veren ana ekseni; "ekonomi", "sosyoloji", "kültür" ve "bilim" bileşenleri açısından ele alıp incelediğinde şu sonuca varıyorlar: Eğer evrende yeni bir uygarlık keşfedilmezse dünya, Batı'dan Doğu'ya doğru olgunlaşarak homojen bir yapıya dönüşecek. Ama henüz bunun için çok erken. Kısacası Batı egemenliği bugünkü standartlarıyla daha uzun bir süre dünyaya yön verecek.
Liderlik hâlâ Batı'da
Nitekim sürecin ekonomik yorumunu ünlü fütürolog (gelecek bilimcisi) Ray Kurzweil yapıyor: "Büyük savaş sonrasında olduğu gibi gerçekten dünyaya kucak açmış üretken ve paylaşan bir Amerika, eski ‘verici' günlerine dönebilirse bugünkü kültürel ve bilimsel birikimiyle liderliğini devam ettirebilir. Çin'in Amerika'yı geçmesi için en az üç yüz yıl gerekecek!"
Gerçekten de bugün Amerika'nın elinde iki önemli koz var: İleride ABD ekonomisi için kaldıraç görevi yapacak yeni nesil "gen teknolojileri" ve "2. ve 3. nesil nano teknoloji" uygulamaları.
Bir sonraki aşamada ise kuantum mekaniğinin henüz bilinmeyen bileşenleri yer alacak. En ilginç devrimse partiküller için yer çekiminin kontrol altına alınması olacak!"
Ray Kurzweil'e kulak vermeye devam edelim: "2050 yılında Amerikalı bilim insanları organizmaya duyarlı yazılımlarla devrim yaratacaklar. Organ nakillerine ihtiyaç kalmayacak. Avrupa'yla paylaşılan kimi projeler enerji alanında inanılmaz değişimlere yol açacak. Biyolojide kesin üstünlük Batı'da olacak. Çin ve Hindistan ise geçmişin elektromekanik tasarımlarıyla büyüyüp Batı'nın mirasıyla geçinecekler."
Ray Kurzweil sıradan bir fütürolog değil. Çin başta olmak üzere Avrupa'yı ve Rusya'yı iyi tanıyan bir bilim insanı. Yakın zamanda temiz enerjiye dönüşen kaynakların insanlık hizmetine verileceğini söyleyen modern falcı Kurzweil, Çin'in en azından temel kültür dinamikleri açısından Amerika'ya rakip olamayacağı iddiasında.
|
