Sufiforum.com

Rusya Müslümanları -1-


Rusya'nın çeşitli bölgelerinde, halen sayıları tam olarak tesbit edilmemiş milyonlarca Müslüman yaşamakta.

Cumartesi, 12 Eylül 2009


İbrahim Ali

Rusya'da yaşayan Müslümanlardan bir kısmı tarihi vatanlarında toplu olarak, bir kısmı ise Rusların çoğunlukta olduğu bölgelerde bulunuyor. SSCB sonrasında Rusya'nın gündemine taşınan genellikle Kuzey Kafkasya ve Tataristan Müslümanlarının sorunları oldu. Ancak diğer Müslümanların karşılaştıkları sorunlar ise ya unutuldu ya da görmezden gelindi.

Bilindiği gibi Sovyetler dini ve semâvî olanı yok etmek üzere yola çıkmıştı. Geniş bir coğrafyada bulunan çeşitli dinlere ait mabetler yıkılmış, din adamları ve dindarlar inanılmaz işkencelere maruz kalmıştı. SSCB sonrasında 15 yeni devlet oluşurken, bunlar, sosyalist ideolojiden "yoksun" kalan halkların ve kendi kimliklerini tekrar tanımlamak zorundaydı.

İster Rusya isterse de diğer bölgelerde yaşayan Müslümanlara karşı yürütülen asimilasyon politikası yüzünden onlar da benzer sorunlarla karşılaştı. Doksanlı yılların Rusya'sı kaotik bir siyasi ortamda bulunduğu için bu tür tartışmaların bir neticeye götürmesi beklenemezdi. Putin'le beraber ülke toparlanma sürecine girdi ve kimlik tartışması başlattı. Dini kimlikte, doğal olarak Ortadoks kimliği öne çıktı. Rusya, Çar Rusya'sının devamı olduğunu her bir şekilde dile getirmeye başladı. Çar Rusya'sının ise Müslümanlarla olan ilişkisi bilinmekteydi. Putin Rusya'sının yaptığı, çar döneminden kalma "örflerin" Müslümanlar üzerinde tekrar denenmesinden başka bir şey değildi.

Ancak ister siyasiler isterse de Rus aydınları içerisinde, İslam hakkında sürekli çelişkili ifadeler ortaya çıkmağa başladı. Burada temel sorun, gündeminde din bulunmayan insanın -veya devletin - yüzde yüz semâvî kimliği olan bir dine karşı yapacağı idi. Normal bir Rus, insanın neden dünyevi hazlara sırtını çevirdiğini kolay kolay anlayamazdı. Bunun için onun araştırmalar yapması ve bu hayatın değerlerini öğrenmesi gerekiyordu. Sovyetlerin tek faydalı işi, insanların eğitilmesi idi. Bu meselede eğitimin büyük rolü oldu. Rusyalılar İslam'ı öğrenmeğe başladı. Zamanla Moskova, Petersburg gibi büyük merkezlerin yanı sıra Perm gibi uzak bölgelerde de Müslüman merkezleri oluşmağa başladı. Şayet Müslüman kimliğini üzerinde taşıyan insanlar, İslam'ı gerçekten yaşamak için çaba sarfetseydi, o zaman bugünkü Rus Müslümanların sayısı çok daha fazla olurdu. Bu mesele çeşitli vesilelerle Rusların kendisi tarafından da dile getirildi.

Anlaşılacağı üzere Rusya Müslümanlarının iki şekilde ele alınması gerekiyor. Birincisi Müslüman topraklarda yaşayan Müslümanlar, ikincisi ise Müslüman olan Ruslar. Onların temel sorunu İslâmî edebiyat konusunda yaşandı. Yeni Müslüman olan insanlar, çeşitli mezhep ve tarikatlar arasında yaşanan ihtilafları asla anlayamıyor, bunun sebeplerini aramaya başlıyordu. Ancak Rusya yetkilileri, İslam'ı Kafkasya direnişinin besleyici unsuru olarak gördüğü için birçok İslâmî edebiyatı yasakladı. Bugün Rusya'da Said Nursi'nin, Humeyni'nin, Butî'nin ve birçok İslam aliminin kitapları yasaklanmış bulunuyor. Verdiğim isimler üç çeşitli akımı göstermek için seçildi. Yasaklar ise şu şekilde izah edilmekteydı: "Biz İslam'a değil radikal akımlara karşı gelmekteyiz!" Zamanla bu tutumlarının da yanlış olduğunu anlamış oldular. Her ne kadar yasaklanan kitaplar üzerinden yasaklar götürülmese de, Putin ve Medvedev Müslüman bölgeleri ziyaret ederek destek sözü verdi. Rusya idarecilerini ise bunu yapmağa zorlayan temel iki sebep var: 1- Rusların içerisinde bulundukları yok olma tehlikesi. Yani yaşadıkları hayatın kendilerinin sonunu getirdiğinin farkına varmaları. Nitekim Ortadoks inanca sahip olan düşünürler dahi alkol kullanımına karşı İslami cezaların uygulanmasının en doğru karar olacağını savunmağa başladı. Gözüken o ki İslam hukukun toplumsal faydaları Rusya'yı yönetenler tarafından iyice anlaşılmağa başladı. Ancak bu tür sonuca ulaşmaları onların İslam'a karşı daha fazla hoşgörü içerisine girecekleri anlamına gelmez. Bir zamanlar Lenin'in de Kuran-ı Kerim'i okuduğu ve onun hükümlerinden geniş bir şekilde faydalandığı bilinmekteydi.
2 – Kuzey Kafkasya direnişinin giderek güç kazanması ve Rusya'nın diğer bölgelerine de yayılma korkusu.

Yazımızın ikinci kısmında ayrı ayrı bölgelerde yaşayan Müslümanlar üzerinde yürütülen baskı politikası üzerinde duracağız.

Rusya Müslümanları –2-

Rusya en çok oryantalist araştırma yapılan ülkelerinbaşında hatta birincisi...

Pazartesi, 21 Eylül 2009

İbrahim Ali

Rusların Müslüman milletlerle tanışmasından günümüze kadar devam eden değişmez kural Müslümanlar üzerinde baskı uygulamak kendilerine olan bağımlılıklarını artırmaktır. Bunu temin edebilmek için merkezi Petersburg ve Moskova'da olan zaman zaman da Kazan'a taşınan üniversitelerde oryantalist çalışmalar yapılmaya başladı. Bu tür çalışmaların temel amacı, bölge Müslümanlarının önde gelen bilgelerini tanımak ve onları kullanarak baskı unsurları belirlemekti. Bu maksatla binlerce araştırma yapıldı. Dünyada en fazla oryantalist araştırma yapan ülkelerin içinde Rusya'nın önemli bir yeri vardır. Bu çalışamalar o kadar fazla ki, birinci sırada yer aldıklarını dahi söyleyebiliriz.

Kelam, tasavvuf, felsefe gibi çeşitli alanların yanı sıra en büyük önem divan şairlerine verildi. Özellikle de SSCB döneminde yapılan çevriler ve araştırmalar, Lenin düşüncesi etrafında toplanmak zorunda olsa da SSCB sonrasında daha bağımsız çalışmalar yapılıyor. Günümüzde de çalışmalarına devam eden Rus oryantalistler arasında Smirnov, Knış, Akumuşkin ve diğerlerinin isimlerini ön plana çıkmakta. Özellikle de Moskova Devlet Üniversitesinin felsefe Profesörü olan Smirnov'un İbn Arabî araştırmalarının belirtilmesi gerekiyor. Smirnov çeşitli dinlerin mistik yönlerini araştırdıktan sonra İslam irfanına yönelmiş ve İbn Arabî çalışmalarına hala devam etmekte. Onun en önemli tespitlerinden birisi ise "evrensel felsefe" kelimesinin bulunması için çaba sarfetmesi, bu kelimenin veya kavramın herkes tarafından anlamının kabul edilmesi ve hakîkatlerin hakîkatini göstermesi bakımından önemli olduğunu vurgulamasının ifade edilmesi gerekiyor. O "evrensel felsefe"nin en iyi şekilde İbn Arabî'nin "el-hikmet" kavramı ile izah edilebileceği üzerinde durmakta.

Smirnov'un istisnai şahıslardan olduğunun özellikle belirtilmesi gerekiyor. Genel olaraksa bu tür çalışmalar daha önce ateizm şimdilerde ise Ortadoksluk gölgesi altında yapılmakta. Kremlin sarayı yetkilileri ülkenin artan sorunları karşısında en önemli yere Müslümanlarla yaşadığı sorunları koyuyor. Her ne kadar insanların önünde Müslümanlarla yakınlık mesajları verilse de aslında baskıcı politikalarına devam ediyor. Rus devlet ve bilim adamlarının İslam'dan neden bu kadar fazla korktuklarını ise Prof. Dr. Aleksey Malaşenko açıklamakta: "Temel sorun Rus halkının içinde olduğu krizdir. Müslümanların sayısının artması o kadar da önemli değildir. Kilisenin Rus halkı üzerinde etkisi çok az, ancak İslam'ın Müslümanlar üzerinde etkisi ise giderek artmakta".

Daha önce belirttik ki, Rusya'da ne kadar Müslüman yaşadığı henüz tam olarak bilinmemekte. Rusya yetkililerinin 2002 rakamlarına göre 14.5 milyon, Putin'in 2003 açıklamasına göre 20 milyon, yabancı kaynaklara göre 26 milyon Müslüman yaşamakta. Rusları endişelendiren sayılar değil asıl endişe kaynağı sosyoloji uzmanları Filatov ve Lunkin'in anketlerinden sonra ortaya çıktı. Rusya Müslümanlarından yüzde 31-46'sı İslam'ın şartlarını yerine getiren ibadet eden Müslümanlardan oluşmakta. Kıyas için belirtelim ki 85-95 milyon arasında değişen Hıristiyan halkın sadece yüzde 5-18 arası inançlarının gereğine yerine getirmekte.

Hem Rusların hızlı bir şekilde Müslüman olması hem de Müslüman halkın dindarlaşması Kremlin'i eski politikalarını düzenlemeğe zorladı. Bir taraftan Ortadoksluk öne çıkarılmakta diğer bir taraftan ise savaşın Müslümanlarla savaşmayanlar arasında ayrım yapılmağa başladı. Ne SSCB döneminde ne de sonrasında Rus Ortadoks Kilisesi bu kadar güç kazanmamıştı. Patrik Kiril siyasi açıklamalar yapıyor, gerektiğinden diğer Ortadoks din adamları Müslümanlara gözdağı vererek Rusların çoğunlukta yaşadığı bölgelerde kendilerinin izni alınmadan cami inşa edilemeyeceğini beyan ediyor. Okullarda ve askeriyede zorunlu Ortadoksluk derslere kondu. Peki Müslümanlar üzerinde baskı azaldı mı? Asla azalmadı daha arttı. Medvedev ve Putin'in açıklamaları beyaz yalandan başka bir şey değildir. Son günlerde yaşanan bir olayı hatırlatmakta fayda var. Penzen eyaletinde Müslüman cami imamlarının takip edildiğine dair haberler çıkmağa başladı. Hem de Müslümanlar için müstesna kutsallığı olan Mübarek Ramazan ayında!

Renat Kaftayev ve Ruşan Sayganov'un evinde emniyet birimleri tarafından arama yapıldı. İmamlar savcıya şikayette bulundular. Emniyet birimleri ise imamların Ermeni asıllı bir vatandaşa saldırdığını iddia etti. Ancak gerçekte, Rusları, onların dini faaliyetleri polisleri rahatsız etmişti. İmamlar Rusya Müftüler Birliğine bağlı olan Penzen eyaletinin Merkezi Müslüman İdaresine üye olduktan sonra baskının arttığını ifade ettiler. Arama sonucunda imamların kitaplarına el kondu. Penzen eyaleti Moskova'dan 709 kilometre uzakta bulunmakta. İster Sovyet öncesinde isterse de sonrasında burada yaşayan Müslümanlar faaliyetleri ile seçilmekte idi. Bölge Müslümanları, yıllar önce İslam Koleji de açmalarına rağmen 2005 yılında mahkeme kararıyla kolej kapatılmıştı.

Sadece imamlar değil Müslüman olan Ruslar üzerinde de inanılmaz bir baskı yapılmakta. Öğrencilerden birisi Müslüman olduktan sonra Feride ismini almıştı. Tesettürlü hali polislerin dikkatini çekti. Çeşitli uyarılardan sonra kaldığı kız öğrenci yurduna polisler tarafından baskı düzenlendi! İslamî kitaplara el konuldu. Rusça Kuran-ı Kerîm çevrisi de polis tarafından götürülen kitaplar arasında idi. Feride, Kazan'a bir akrabasının yanına gitmek zorunda kaldı. Ancak emniyet onun peşini bırakmadı. Okuduğu üniversiteye onun "çok kötü işlerle" uğraştığına dair haberler yayıldı. Hatta intihar saldırısı düzenleyeceği öne sürüldü. Kendisi de hukuk öğrencisi olan Feride ise bu suçlamalar karşısında ne yapacağını şaşırmıştı…

Bu sadece Feride'nin hikayesi değil. Penzen eyaletinde Müslüman olan herkesi bu tür sorunlar beklemekte. Diğer yazımızda Kremlin sarayının en çok korktuğu direniş ile İslami edebiyat arasında ne tür bağlantı kurdukları üzerinde duracağız.

Rusya Müslümanları -3-

Rusya'da yaşayan Müslümanların sorunlarının anlaşılabilmesi için Rusya'nın kendi sorunlarının bilinmesi gerekiyor.

Pazar, 27 Eylül 2009

İbrahim Ali

Rusya yönetimi Müslüman halka karşı ön yargılı yaklaşmakta ve çifte standart uygulamakta. İslami edebiyat tehlike kaynağı olarak kabul edilmekte ve direnişi artıran temel sebeplerden birisi belki de birincisi olarak görülmekte. Bunun için de yurt dışından getirilen ve çevrileri yapılan her türlü edebiyat ülke içerisinde yasaklanmakta. İlk yazımızda da belirttiğimiz gibi Rusya Müslümanlarının bugün en temel sorunu dini edebiyat sorunu. Hatta sadece Rusya'da yaşayan Müslümanların değil eski SSCB ülkelerindeki Müslüman halkarın da benzer bir sorun ile karşı karşıya olduklarının altının çizilmesi gerekiyor.

Rusya'da yaşayan Müslümanların sorunlarının anlaşılabilmesi için Rusya'nın kendi sorunlarının bilinmesi gerekiyor. Hem ülke içerisinde hem de dışarıda İslam alemi ile olan bağlar bu sorunlar bilinmeden anlaşılamaz. Çünkü Rusya'da Müslüman olan Rusların çok önemli bir kısmı bu sorunlar yüzünden – aşağıda belirtilen ilk iki sorun - İslam'ı tercih etmekte.

RUSYA'NIN SORUNU

-1- Alkol: Bugün Rusya devlet başkanı Medvedev alkole karşı savaş açtıklarını beyan ediyor ancak bunun yanı sıra da alkolün sadece devlet tarafından üretilebilmesi için Putin'e gerekli işlerin yapılması talimatı veriyor. Bu çelişki Rus bilim adamlarının da dikkatini çekti ve onlar uyarıda bulunarak alkolün önce Putin ve Medvedev tarafından bırakılmasını tavsiye etti. Alkol bağımlılığına son dönemde büyük bir hızla artan özellikle de gençler tarafından yaygın bir şekilde kullanılan uyuşturucu hastalığının da ilave edilmesi gerekiyor.

-2- Hortum ve rüşvet: Alkol gibi hortum ve rüşvet de Rus kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelmiş. Bir polis subayı gazeteye mektup göndererek hortuma karşı "savaşan" emniyet birimlerinin kendilerinin hortum pisliği içerisinde bulunduğunu ve bundan kurtulmanın imkansız olduğunu ifade ediyor. Medvedev ise son yazısında ülke sorunları ile Kuzey Kafkasya arasında bir bağ kuruyor ve Kuzey Kafkasya halklarının huzuru kalmadığını belirtiyor: "Rusya toplumunun organize olma ve kendisini idaretme düzeyi çok düşük. Her yıl sayımız giderek azalıyor. Kuzey Kafkasya sorunun sebebi sosyo-ekonomik gelişim düzeyinin aşağı olması. Ekonomi üretim üzerine değil enerji kaynakları üzerine inşa edilmiş, hortum kronik hastalık halini almış, sorunların devlet tarafından ya da yurt dışı güçler tarafından çözülmesi bekleniyor. Alkol bağımlılığı, ekolojik sorunların, sağlık sistemindeki teknolojinin eskimesi Rusların sayısını azaltmakta. Kuzey Kafkasya direnişi milletlerarası çeteler tarafından hazırlanmakta."
Son cümleye dikkat edilmesi gerekiyor. Kuzey Kafkasya direnişi sadece ekonomik ve sosyal sorunlar yüzünden çıktığı ve yurt dışından idare edildiğini düşünüyor bay Dmitriy Medvedev!

-3- Enerji kaynakları zan edildiği gibi sonsuz değil. Kaynakların büyük çoğunluğu SSCB döneminde imala başlandı ve günümüzde birçok petrol ve doğalgaz kaynağının kullanım süresi bitmekte..

Medvedev –Putin politikası

Bu ikili bugün Rusya'yı yönetmekte. Hatta çar Putin'in bir az yorulduğu bir az da iç meselenin çok daha büyük önem kazandığı için dış politika meselesinin kısmen Medvedev'e bıraktığını söylenmesi çok daha doğru olurdu. İkilinin ortak özelliği Müslümanlara karşı iki yüzlü olmaları. Her ikisi de Müslümanları Ramazan bayramı dolayısıyla kutladı. Putin – İslam geleneği Rusya'nın ayrılmaz bir parçasıdır, diye beyan etti. Tam da bur durumda Medvedev – Hükümetler Kafkasya'da akıllı güç kullanmağı öğrendiler, diye tespitte bulundu. Kafkasya'da istikrarın yakalanması için çok işe yapıldığını öne sürdü. Ancak bunun devamı için ekonomik sorunların çözülmesi gerektiğini açıkladı. Putin ise başından itibaren yaptığı siyasi açıklamalar bir tarafa bırakılırsa direnişçilerin imha edilmesinin taraftarı ve bu yolda her türlü gayri insanı yöntemleri de görmezden gelmekte. Bu arada son bir gelişme yaşandı ve Moskova'da "Rusya ve İslam alemi" adlı konferans düzenlendi. Bunun sebebi kriz döneminde İslam bankasından faizsiz kredi almanın yollarının aranması ve Kuzey Kafkasya direnişin meşru olmadığını Müslüman ülke temsilcilerine göstermek. Bunun için de konferansa katılacak olan delege başkanları Kadırov tarafındana Çeçenistan'a davet edildi.

Putin poltikasının bugün itibariyle sonuçlarına bakacak olursak özetle şunları söyleyebiliriz:

-1- Bölgede direniş sadece Ruslara karşı değil, Rus yanlısı devlet memurlarına karşı da yapılıyordu. Bunlara din adamları da eklendi. Karaçeyovo Çerkesya ve Stavropol eyaletinin Müslümanlarının Dini idaresinin başkan yardımcısı İsmail Bostanov öldürüldü. Bostanov selefi düşünceye karşı çıkışları ile öne çıkmaktaydı. Ramazan bayramı günü öldürüldü. Daha önce de imamlara karşı saldırılar düzenlendi. Ancak son dönemde bu tür saldırıların artması direnişçiler içerisinde dini otoritenin zayıflaması ve gençlerin kendi başlarına karar vermelerine bağlanıyor. Bu tür gelişmeler iç savaş görüntüsünü de ortaya çıkarmakta. Bölgede çıkacak iç savaşın kimin işine yarayacağı ise başka bir konu.

-2- Direnişçiler hedeflerini büyüttü ve strtejik alanlara yöneldiler. Yapılan son açıklamalara bakılırsa havaalanlarında saldırılar düzenlebilir. Ayrıca nükleer santral kazasının da direnişçiler tarafından düzenlendiği öne sürüldü.

-3- Bölgede İslam üzerinden politika üretilmekte. Ramzan Kadırov ve Yevkurov'un politikaları bunun en basit örneği. Açılan yeni camiler tamamen devletin kontrölü altında. Camide ibadet eden insanlar ise sürekli takip ediliyor. Onların direnişçiler ile olan bağı tespit edilmeğe çalışılıyor. Bugün Çeçenistan ve diğer bölgelerde inşa edilen
camiler daha çok ibadet ehlinin devletin gözünün önünde olması için inşa edilmekte!

-4- Rus uzmanlar kendileri de giderek daha da fazla Merkezi eleştirmekte ve Kuzey Kafkasya politikalarının başarısız olduğunu öne sürmekte. Bazıları bunun sorumlusu olarak istihbarat ve emniyet birimlerinin, devlet memurlarının keyfi uygulamalarını bazıları ise sosyal durumun ağırlaşmasını göstermekte. Bilinen tek mesele Federal Merkez ve onlara bağlı olan yerel yönetiminin çözüm üretme yollarının tıkanması.

-5- Kadırov efsanesi üretildi. Bu konuda geniş bilgi elde etmek için Prof. Dr. Aleksey Malaşenko'nun "Ramzan Kadırov: Kafkasya kökenli Rus politikacı" kitabının incelenmesinde fayda var. Kadırov nasıl direnişçi liderden Kremlin sarayının bölgedeki en güvenilir ve otoriter adamına dönüştü? Neden Çeçenistan yöneticilerinin önemli bir kısmı eski direnişçilerden kuruldu? Neden Ramzan Moskova'dan yetki üstüne yetki alıyor? Neden ona sadece Çeçenistan'da değil diğer bölgelerde de operasyon yürütme hakkı tanınıyor? Bunlar çok önemli soru işaretleri. Konunun anlaşılması için incelenmesinde fayda var.

Son söz

Bu kadar önemli bir meseleyi üç yazıda toplamak oldukça zor bir iş. Elimizden geldiği kadar bunu özet bir şekilde yapmağa çalıştık. Kuzey Kafkasya sorununun anlaşılabilmesi için direnişin tarihi arka planının öğrenilmesi gerekiyor. Bunun için de tarihi Kafkasya savaşları, Kuzey Kafkasya halklarının İslam'ı kabul etme süreci, İmam Şamil harekatının incelenmesi gerekiyor. Diğer önemli bir mesele Müslüman olan Rusların yakından incelenmesinin önemli olduğunun bilinmesidir. Neden Ali Polosin, Sergey Timuhin, Vladislav Sohin, Mihail Kiselev gibi Rus kilise rahipleri Müslüman oldu? Bunlar sadece bizim bildiklerimiz ve medyaya yanısyan rahipler. Bölge halkının iddiasına göre Müslüman olan kilise rahiplerinin sayısı bilinenden çok daha fazla. Neden Moskova ve Petersburg gibi büyük merkezlerde cami inşaatına izin verilmiyor? Yalnızca Moskova'da en az 30-40 camiye ihtiyaç duyulmakta. Mevcut camilerin yetersiz olduğunu Mc.Donald's önünde bayram namazı kılmak zorunda olan Müslümanların görüntüsüne bakmakla da anlamak mümkün. Bunun için o kadar da derin analizlerin yapılması gerekmiyor. Bir süre önce Rusya İslam Komitesi'nin başkanı Heyder Cemal Moskova'da bir basın toplantısı düzenledi. Düzenlediği basın toplantısında Medvedev'e Müslümanların sorunlarını iletti, Müslümanların taleplerini dile getirdi. Taleplerin yerine getirilmemesi durumunda Kafkasya'da çok büyük bir savaşın başlayacağını ve Rusya'nın bölüneceğini ileri sürdü.

Neleri tespit etti?

Tespit:
-1- Rusya kendisine iç düşman olarak Müslümanları seçti.
-2- Kremlin sarayı Müslümanlara karşı çifte standart uygulamakta. Müslüman ülkelere Rusya'da Müslümanlara karşı her türlü olanağın bulunduğu iddia ediliyor, içeride ise baskıcı politika devam ediyor.
-3- Direnişin yenildiğine dair iddialar yalan.

Neleri talep etti?

Talep
-1- Müslümanların Rusya'nın siyasi düzeni içerisinde yer almasına müsaade edilmeli. Dış politika ve İslam alemi ile ilişkiler özgür Müslüman grupların katılımyla gerçekleştirilmeli
-2- Kuzey Kafkasya ve diğer Müslümanların çoğunlukta yaşayan bölgelerde normal seçimlerin yapılması
-3- Müslümanların medya içerisinde yer alması.
-4- Müslümanların kitaplarının yasaklanması ağır bir hakaret.
Bu durumun acil bir şekilde düzelmesi gerekiyor.

http://www.dunyabulteni.net/news_detail.php?id=90494