Sufiforum.com

Eşrefzâde Rûmi -Q- Deryasından Damlalar

Nihâyetsiz denizdir
Bu pâyânsız denizin
Mevcini duyan gelsin.

Derviş dili nûr doğar
Her lahza göğe ağar
Ben diyem doğru haber
Canına kıyan gelsin.

Dervişin gözü açuk
Dün ü güni uyanuk
Bu söze Rabbim tanuk
Bakmadan gören gelsin.

Dervişin kulağı sak
Hak'tan alır ol sebak
Deprenmeden dil dudak
Sözü işiden gelsin.

Dervişler Hakk'ın dostu
Canları ezel mesti
Aşk şem'ini yaktılar
Pervâne olan gelsin.

Bu Eşrefoğlu Rûmî
Dervişliğe geleli
Nefsindendir çektiği
Nefsin öldüren gelsin.



Bir gönül deriçesinden yine bir nur oldı peyda

Aklumı başumdan aldı beni kıldı delü şeyda

Temamet gönül cihanın o nurun şu’a’ı tutdı

Yir ü gök tecelli toldı tag u taş kuh u sahra

Ne ki var cemi’-i eşya nikabın götürdi yüzden

Kamusını gördüm ol dost bana ma’şuk oldı her ca

Nireye kim bakırsam gözüm anı görür ancak

Görinen oldur hem gören kanı gelsün imdi bina

Ne vücud u ne adem var ne zaman u ne mekan var

Ne piş u pes ne fevk ü taht ne yesar u ne hod-yümna

Kamu vahdet oldı kesret götürildi nur u zulmet

Tolu ‘arş u ferş temamet oldı anı görmez a’ma

Meğer Eşrefoğlı Rûmî gine kendünden varupdur

Halka bir edna kalupdur pes anundur işbu gavga (S.68)





Yine canum dimagına irişdi ol lezzet-i dost

Gerekmez iki cihan çün ele girdi fursat-ı dost

Bana işbu müdde’iler niçe ta’n iderse itsün

Hele şimdi hasıl oldı bana bunda vuslat-ı dost

Nireye kim bakarısam gözüme görinen oldur

Gelsün ol diyen ki yokdur bugün bunda rü’yet-i dost

Basiret gözini açsun hakikat nazarla baksun

Görsün ol ki niçe tolmış cihana delalet-i dost

Eşrefoğlı Rûmî sana ‘inayet irişdi dostdan

Yidi iklne toldı temamet muhabbet-i dost. (S.70)





‘Işıkla viran olan oldı’ imaret ta ebed

Hordur ol her dü cihan oldı selamet da ebed

‘Işıkla ışka uyanlar göre ma’şuk yüzini

Nefsile nefse uyan oldı melamet ta ebed

‘Aşıkısan teni terk it canı ko canana git

Tene cana kalanun işi hacalet ta ebed

Sen vücudun safhasından yuy gider benlik adın

İki cihan devletinden ol feragat ta ebed

Var riyaset putın uşat yire sal namusunı

Halk içinde nefsi hor it bul sa’adet ta ebed

Çek mezellet darına kibr ü kine virme aman

Şöhreti ko küll-i şöhret oldı afet ta ebed

Kim ki şöhret bendine bunda giriftar oldısa

‘Akibet toprak olup kıldı nedamet ta ebed

Yüri var dünyayıla fahr eyleme Fir’avn gibi

Bitmez illa ol tefahürden şekavet ta ebed. (S.72)







Fakrıla fahr eyle çün “El-fakrü fahri” dir Resul

Mala mülke magrur olma dime heyhat ta ebed

Cifedür dünya anun talibi itler dir neb

Cife kovan kişinün işi hasaret ta ebed

Cehd eliyle can gözine çek mücahede milin

Nefsile hiç dostluk itme kıl ‘adavet ta ebed

Meskenet ayinesine bak cemal-i dostı gör

Hep hevalardan beri ol yüz Hakka tut ta ebed

Kim ki bunda dost yüzin görmedi anda görmeye

Var durur Kur’anda işbu söze hüccet ta ebed

Kes enaniyyet başını teskin-i sikkin ile

Kaz çıkar benlik kökini arduna at da ebed

İşbu yolda günde bin kez ger seni öldürürler

Teslim ol yüzün çevürme vir iradet ta ebed. (S.74)

‘Aşıka bu yolda canı virmek gerek elbetde kim

Şöyledür bu ‘ışk içinde ‘örf ü ‘adet ta ebed

Kim ki can virmedi bunda sa’yi oldı hep heba

Gitmedi nefsinden anun hiç habaset ta ebed

Eşrefoğlu Rûmî her kim pendüni tutarısa

Görmeye iki cihanda ol melamet ta ebed (S.76)







Kim ki dost yolında terk-i can ider

Dost ana didarını ihsan ider

Kim bu fani dünyayı terk eylese

Dost ebed mülke anı sultan ider

Dost içün nefse murad virmeyene

Dost sekiz uçmağını erzan ider

Dost elinden cam-ı ışkı nuş iden

Sırr-ı ma şukı nite pinhan ider

Akıbet Mansurlayın esrük delü

Ol ene’l-hak darını seyran ider

Can virenler kan-baha didar alur

Sanma bu bazarı her bi-can ider

Eşrefoğlu Rûmî can terk ideli

Her nefes dost iline cevlan ider. (S.80)





Yüregüme şerha şerha yareler urdı bu ‘ışk

Garet itdi gönlüm ilin yagmaya urdı bu ‘ışk

Şimdi hakim gönlümün iklimine ‘ışıkdur benüm

‘Akla nefse tene cana hükmini sürdi bu ‘ışk

Her sıfat kim nefsün ü ‘aklun u ruhun varıdı

Tartdı seyfu’l-lah yürütdi kamusın kırdı bu ‘ışk

Bu gönül hücrelerini tahliye kıldı kamu

Ademiyyet noktasından sildi süpürdi bu ‘ışk

Kendü varlığıyla külli varlıgum mahv eyledi

Dost göziyle bakdı ol dost yüzini gördi bu ‘ışk

Çün fena darında benlik Mansurın dar eyledi

Dost işiginde ene’l-hak nevbetin urdı bu’ışk

Dün gün Eşrefoğlu Rûmî derdün artar pes neden

Zahmuna hod-dost elinden merhem irgürdi bu ‘ışk (S.98)





Her kime kim şu’le bırakdı bu ‘ışk

‘Aleme düpdüz anı çakdı bu ‘ışk

Atlası çıkardı giydürdi palası

Tahtlarından şahları yıkdı bu ‘ışk

İki ‘alemde gönül bağlamadı

Her kimün kim gönline akdı bu ‘ışk

Yazılarda Mecnunı hayran kodı

Leylaya çün bir nazar bakdı bu ‘ışk

Hem-dem oldı bir nefes Mansurıla

Boynına urganını takdı bu ‘ışk

Harutı Marutı indürdi yire

Zühreyi aldı göge çıkdı bu ‘ışk

Niçelere bağladı zünnarını

Zühd harmanın oda yakdı bu’ışk

Eşrefoğlu Rûmî ‘ışka berk yapış

Çün sana da geldi yolukdı bu ‘ışk (S.100)





Cihanı hiçe satmakdur adı ‘ışk

Döküp varlığı gitmekdür adı ‘ışk

Elinde sükkeri ayruga sunup

Aguyı kendü yutmakdur adı ‘ışk

Bela yagmur gibi gökden yagarsa

Başını ana dutmakdur adı ‘ışk

Bu ‘alem sanki oddan bir denizdür

Ana kendüyi atmakdur adı ‘ışk

Var Eşrefoğlı Rûmî bil hakikat

Vücudı fani itmekdür adı ‘ışk (S.102)





Cefa vü renc ü mihnetdür adı ‘ışk

Firak u der-i firkatdür adı ‘ışk

Virüp rahatları mihnetler alup

Dün ü gün ah u hasretdür adı ‘ışk

Bir oddur kim cana düşmiş yanadur

Yürek tolu hararetdür adı ‘ışk

Kararı yok bu ‘ışkun bi-karardur

Ki dürlü dürlü haletdür adı ‘ışk

Münezzehdür gahi iki cihandan

Dükelinden feragatdur adı ‘ışk

Gönülde derd-i yar ancak hemindür

Bu halkdan kamu ‘uzletdür adı ‘ışk

Bu ‘ışkı kimse vasf itmez diliyle

Gam u gussa vü gayretdür adı ‘ışk

Sıfatdur ma ‘şuka bu ‘ışk u ‘aşık

Ki ‘ışk u ma’şuk bir zatdur adı ‘ışk

Bu ‘ışkı ol bilür kim ‘aşık oldı

Niçe tevhid ü vahdetdür adı ‘ışk

Sorarsan ‘ışkı Eşrefoğlı Rûmî

Tamam dostlıla vuslatdur adı ‘ışk (S.104)

Ben dost hevasına düşdüm özge heva neme gerek

Başumda dost sevdası var dahı sevda neme gerek

İy zahid-i dünya-perest var zühdüni ‘arz eyleme

Ben ‘aşık-ı şurideyem zerk ü riya neme gerek

Ben dost yolında nakdi hep oynayuben yitürmişem

Çün gitdi külli varlıgum havf ü reca neme gerek

Ben La’ubali giderem iki cihanı niderem

Meylüm sekiz uçmaga yok pes masiva neme gerek

Ben mest-i ezel gelmişem ben ta ebed mest giderem

Hiç ayılmaz esrüklügüm zühd ü takva neme gerek

Ben dostıla peymanumı “Elest” den ön berkitmişem

Ben dostı ayan görmişem hayal rü’ya neme gerek

Ben uyhuyı fikr itmezem düş görüp ta’bir itmezem

Ben gelmezem ben gitmezem beka fena neme gerek

Gerçi suretde insanam ben sultan-ı ins ü canam

Ben farig-i dü cihanam işbu gavga neme gerek

Ben Eşrefoğlı Rûmîyem ben bakiyem kadimiyem

Ben ol mürg-i Lahutiyem arz u sema neme gerek (S.106)





Devlet istersen devlet ‘izzet istersen ‘izzet

İşiğinde kıl hizmet sultan ‘Abdü’l-kadirün

Geylandan durur aslı Ebu’l-kasımdur nesli

Allah Muhammed dostı dostum ‘Abdü’l-kadirün

‘Aşık olan üftade turmaz gider Bagdada

Kadrin bilür ziyade sultan ‘Abdü’l-kadirün

Müridinün her biri irşad ider münkiri

Da’im budur hüneri sultan ‘Abdü’l-kadirün

İnkar idenler anı mürşid tanur Şeytanı

Var seyr eyle sultanı sultan ‘Abdü’l-kadirün

Bil Muhammed ‘alidür cezbe ile toludur

Dervişleri uludur sultan ‘Abdü’l-kadirün

Hak katında uludur iki cihan toludur

Eşrefoğlı kulıdur sultan ‘Abdü’l-kadirün (S.112)





Elveda’ iy dostan canan iline giderem

Gel dimiş dostum bana canan iline giderem

Gelmişem gitmek içün satmak beni kalmak içün

Dosta vasl olmak içün canan iline giderem

Cennetün bagçeleri oldı gözüme çün ‘ayan

Can kuşı uçmak diler canan iline giderem

Hacıyam canum egnümde ihram kefenüm

Baş açık yalın ayak canan iline giderem

Aşina idüm ezelden şimdi düşdüm gurbete

Yine biliş olmaga canan iline giderem

Anda iken nur idük topraga saldı Hak bizi

Yine envar olmaga canan iline giderem

Dünya çün zindanımış layık degül mü’minlere

Hamd’ülillah mü’minem canan iline giderem

(Bu şiir, yazma nüshalarda beyit şeklinde olduğu için, aynı şekilde yeni harflere aktarılmıştır.)

Ata ana kardaşlarum gitme diyü zari kılur

Koymazam kulaguma canan iline giderem

Eşrefoğlı Rûmî kılmadı bunca kutlu sefer

Şad u hurrem pür-safa canan iline giderem (S.122)







Bu gönlüm şehrini seyran iderken

Didi sırrum bana seyran içinde

‘Işka düşdün niçün derman ararsın

‘Aşıklar derd arar derman içinde

İçüp ‘Işkun meyin meyin şöyle mest ol kim

Dîvâne disünler akran içinde

‘Aşıklara karış ‘aşık olı gör

Ne gevherler vardur ol kan içinde

Bu ‘ışk meydanıdur bunda ‘ar olmaz

Başunı top eyle meydan içinde

Mihneti rahat bil rahat arama

Rahat mı bulınur zindan içinde

Eşrefoğlı Rûmî Hakkı zikr eyle

“Fezkûruni” didi Kur’an içinde (S.132)



Anun ‘ışkı gerek bana gerekmez dünya ‘ukbayı

Ki ‘ışkdur maksudum ancak kodum cümle temennayı

Muhabbet dadın ezelden kodı canum dimagından

Kamudan el çeküp bu can anın ister o Mevlayı

Muhib mahbub muhabbet bil hakikatda bular birdür

Anunçün anı sevenler kodılar külli sevdayı

Anun derdini bilmeyen cihanda nesne bilmedi

Gerekse varsun ol yüz yıl okusun ag u karayı

Anun ‘ışkı kitabından şular okudı bir harf

Hep ismi resmi mahv oldı unutdı hep masivayı

Ben ol şahbaz-ı kudsiyem kolından uçdum ol şahun

Şikarum süre götürdüm ki avladum bu sahrayı (S.140)







Bana O’nun aşkı gerek, dünya ahiret gerekmez

(Benim) isteğim ancak aşktır ki bütün isteklerimi terkettim.

Canım, aklından muhabbet lezzetini ta ezelde bıraktı.

Bu can, onun hepsinden el çekip Mevla’yı ister.

Bil ki, seven, sevilen, sevgi gerçekte bunlar birdir.

Onun için O’nu sevenler bütün sevdayı terkettiler.

O’nun derdini bilmeyen cihanda bir şey bilmedi.

Gerekse o (kişi) varsın, yüzyıl ak ve karayı okusun.

Şunlar O’nun aşkının kitabından bir harf okudu.

İsmi, resmi hep mahvoldu,

Allah’tan başka bütün mahlukatı unuttu.

Ben o kutsal doğan kuşuyum,

O şâhın kolundan uçtum. Avımı devamlı kovaladım

Ki bu sahrayı (içindekileri)avladım.

Avum aldum yine döndüm varup şah kolına kondum

Cemaline bakup her dem iderem hoş temaşayı

Ben ol ser-baz-ı enisem yolında can u baş virdüm

Bugün gördüm ‘ayan anı kodum va’de-i ferdayı

Şarab-ı la-yezali ben içüp hayran u mest oldum

Sözüm mestane anunçün ider nükte-yi garrayı

Niderem şol dili ben kim söylemeye zikrin anun

Niderem şol gözi ben kim ki görmeye dilarayı

Var Eşrefoğlı Rûmî sen bu razı ‘arife söyle

Ki her bir bi-haber ‘ami ne bilsün bu ma’nayı (S.141-142)







İy ‘aceb bilsem nedür ya Rab bu derdün çaresi

Gün gün artar hiç onulmaz yüregümün yaresi

Yüregümün yaresine hiç tabib kılmaz ‘ilaç

İy ‘aceb var mı dahı bencileyin bi-çaresi

Çaresi bi-çarelükdür yine bu derdün heman

Çün bela burcındadur ‘aşıklarun sitaresi

Gözi yaşlu bagrı başlu cigeri delük delük

Olmuşam ‘alem içinde ‘ışkınun avaresi

Her kim inler bu beladan varsun ol ‘aşık degül

Görsün ol bir ana neyler dünyanun mekkaresi

Dünya-yı mekkareye her kim tolaşdı ta ebed

Gitmedi gitmeyiser anun yüzinün karesi

Her kimün gönlinde zerre denlü dünya hubbı var

Anı mahrum itdi bilsün nefsinün emmaresi

Dost yolında ‘aşıkı ger kılsalar yüz bin pare

Düşmeye dost dost diyü çağıra her bir paresi

Eşrefoğlı Rûmî bu derde giriftar olalı

Düşdi bir deryaya kim yokdur anun kenaresi (S.144)







-Pend-nâme-

Bu uyku rahatına olma magrur

Sakın kim itmesün Hakdan seni dur

Ömür sermayesini yile virme

Bida’atunı kamu seyle virme

Bu uyku bil ki şeytan tuzagıdur

Cemi’-i a’zanun uyku bagıdur

Uyuma gaflet ile her giceler

İşitdün hiç uyumadı niceler

Egerci uykuya Hak didi rahat

Velikin dimedi subha degin yat

Şular kim uyudı turmadı dünle

Tut anı oldı evi ana sinle (S.150)





-Pend-nâme (Öğüt şiir)-

Bu uykunun rahatından dolayı gururlanma!

(Uykudan) sakın ki seni Haktan uzaklaştırmasın .

Ömür sermayesini rüzgara verme.

Bütün hisseni (manevi kazanç) sele verme.

Bil ki bu uyku şeytan tuzağıdır

Uyku bütün âzanın bağıdır.

Her gece gaflet ile uyuma. İşittin (ki)

Niceler (büyük kişiler) hiç uyumadı.

Hak, her ne kadar uykuya rahat dedi

Ama sabaha kadar yat demedi.

Şunlar ki geceleyin durmadı uyudu.

Farzet ki evi ona mezar oldu.

Bil anda yig öten kümesde bednus

Çığırup Zikru’llah ider o horus

Giçer uykuda bu dünler seherler

Uyanup kılmadı derdile ahlar

Bu uyku gaflet ile seni yıkdı

Ki ‘aklun nefsün elinden sınıkdı

Niçe gaflet niçe uyku uyana

Zihi magbunluk uykuya uyana

Ne yatursın iy Eşrefoğlı Rûmî

Göre ‘aşıkları yatur uyur mı (S.151-152)


TÖVBEYE GEL

Ey hevâsına tapan,
Tövbeye gel, tövbeye,
Hakka tap, Haktan utan,
Tövbeye gel, tövbeye.

Nice nefse uyasın,
Nice dünyâ kovasın,
Vakt ola usanasın,
Tövbeye gel, tövbeye.

Nice beslersin teni,
Yılan çıyan yer anı,
Ko teni, besle cânı,
Tövbeye gel, tövbeye.

Sen dünyâ-perest oldun,
Nefsin ile dost oldun,
Sanma dirisin, öldün,
Tövbeye gel, tövbeye.

Sen teni, sandın seni,
Bilmedin senden teni,
Odlara yaktın cânı,
Tövbeye gel, tövbeye.

Gör bu müvekkelleri,
Yazarlar hayrı, şerri,
Günâhtan gel sen beri,
Tövbeye gel, tövbeye.

Ey miskin Âdemoğlu,
Usan tutma âlemi,
Esmeden ölüm yeli,
Tövbeye gel, tövbeye

Ölüm gelecek nâçar,
Dilin tadını şeşer,
Erken işini başar,
Tövbeye gel, tövbeye.

Göçer bu dünyâ kalmaz.
Ömür pâyidâr olmaz,
Son pişman, assı kılmaz
Tövbeye gel, tövbeye.

Tövbe suyuyla arın,
Deme gel bugün yârın,
Göresin Hak dîdârın,
Tövbeye gel, tövbeye.

Eşrefoğlu Rûmî sen,
Tövbe kıl erken uyan,
Olma yolunda yayan,
Tövbeye gel, tövbeye.