sufiforum.com
http://sufiforum.com/

Millî Mücadeleye Giren Tekke / Doç. Dr. Hülya KÜÇÜK
http://sufiforum.com/viewtopic.php?f=43&t=9688
1. sayfa (Toplam 1 sayfa)

Yazar:  arz [ 04.07.12, 13:09 ]
Mesaj Başlığı:  Millî Mücadeleye Giren Tekke / Doç. Dr. Hülya KÜÇÜK

Millî Mücadeleye Giren Tekke

Doç. Dr. Hülya KÜÇÜK

Tarikatların Millî Mücadele’deki rolleri değişik biçimlerde yapılabilir ama burada çalışmanın karakteri açısından çok basitçe meşrulaştırma, mobilize etme ve aracılık olarak özetlenebilir. Bu roller hem Millî Mücadele taraftarları hem de aleyhtarları için ayrı ayrı ele alınabilir. Özbekler tekkesi söz konusu olduğunda akla gelen rol ise, “maddî kaynakların mobilizasyonu”dur.

Her şeyden önce, Millî Mücadele için silahlı çatışmaya zemin hazırlayan ve mücadele için halkı hazırlayan İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeleri arasında, birçok tarikat mensubu vardı. Millî Mücadele yılları sırasında, arakol, M.M. Grubu ve MHM cemiyetlerinin kurucu veya üyeleri arasında yer alan sufî şeyhleri, mücadeleye erekli araç-gerecin sağlanmasında aktif rol oynamışlar; tekkelerini, düşmandan silah ve cephane kaçırmada merkez olarak kullanmaktan ve milliyetçilere para ve adam temin etmekten çekinmemişlerdir. Nispeten sessiz mekânlara kurulmuş olan tekkeler, yer altı faaliyetleri için biçilmiş kaftandı. Üstelik genelde ‘tembeller yuvası’ olarak bilindiklerinden düşman askerleri buraları, bir jurnal halinde dahi pek sıkı kontrol etmiyorlardı.
Bu tür tekkelerin en meşhurları olarak Özbekler Tekkesi, Hâtûniye, Tâceddin ve Şeyh Visâlî Dergâhlarını zikredebiliriz.

ANADOLU’YA SİLAHLAR BURADAN GÖNDERİLDİ
Karakol Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer alan Sultantepe Özbekler Tekkesi – ki Hacı-Hoca diye de bilinen bir Nakşî tekkesi idi, ama ne yazık ki günümüzde bazı kaynaklar bu tekkeyi sanki bir Bektaşî tekkesi imiş gibi sunmaktadırlar– şeyhi Şeyh Ata Efendi (v. 1936), milliyetçilere yardımda ve tekkesini, Anadolu’ya silah, teçhizat ve adam kaçırma merkezi olarak kullanmış olmakla meşhurdur. Tekke, Anadolu’ya kaçmak isteyenler için bir saklanma yeri idi. Anadolu’dan İstanbul’a gelenler için de ilk durak olma özelliği vardı. Özbekler Tekkesine, “Bizi İsa gönderdi,” parolası ile gelenler saygıyla karşılanırdı. Bu tekkede başlayan kaçış yoluna ‘Menzil Hattı’ denirdi. Rauf (Orbay) (v. 1964)’a göre, Maltepe Endaht Mektebindeki Yenibahçeli Şükrü (Oğuz) Bey, kaçış operasyonları sırasında kılık değiştirme işlerinde yardımcı olurdu.
Tekke, bazen de Türk köylerine saldırı düzenleyen Rum ve Ermeni çeteleriyle çarpışırken yaralanan Kuvâ-yı Millîyeciler için hastane görevi yapardı. Buraya doktorlar gizlice getirilir, hastaların yaraları sardırılırdı. Tekke postane görevi de yapardı: Anadolu ile haberleşme burası vasıtasıyla yapılırdı.
Halide Edip (Adıvar) (1884–1964), Celâleddin Arif Bey, Albay İsmet (İnönü) (1884–1973), Mehmed Akif (Ersoy) ve daha birçokları, İstanbul’un Mart 1920’de İngilizler tarafından işgâlinden sonra, İstanbul’un her tarafında ‘milliyetçilere destek ve yataklık edenlerin ölüm cezasına çarptırılacağı’ ilanlarının asıldığı bir dönemde, bu tekke vasıtasıyla Anadolu’ya kaçmışlardı. Halide Edib, tekkeden kaçışla ilgili tüm detayları
eserlerinde vermektedir.

TABUTUN İÇİNDE NE VARDI?
Şeyh Ata Efendi, 1920’de İstanbul’dan Türkistan’a giderken, Kâzım (Karabekir) tarafından kendisine verilen gazete ve notları Özbekistan’a götürmüştü. Orada üç yıl kalmış, kaldığı süre içinde de boş durmamıştı.
Özbekler Tekkesi, Eyüp’te bir Kadirî tekkesi olan Hâtûniye Dergâhı ile işbirliği yapmıştır. Bu tekkenin şeyhi Sadeddin (Ceylan) Efendi (v. 1931), aynı zamanda İplikhane Hastanesinin imamı idi. Oğlu Nazmi Ceylan’dan Kadir Mısıroğlu’na verilen bilgiye göre, silah kaçırma sırasında silahları saklamak için tabutları kullanmışlardı.

Yazar:  arz [ 05.12.12, 11:36 ]
Mesaj Başlığı:  Re: Millî Mücadeleye Giren Tekke / Doç. Dr. Hülya KÜÇÜK

Millî Mücadeleye Giren Tekke / Doç. Dr. Hülya KÜÇÜK

1. sayfa (Toplam 1 sayfa) Tüm zamanlar UTC + 2 saat
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
http://www.phpbb.com/