|
ŞA'VANE (k.s)
Sünni İran halkından, alime ve veliyye bir hatundur. Birinci asırda yaşamıştır. Übelle kasabasında ikamet ederdi. Hoş vaaz ve hoş nağmelerle vaaz ve nasihat eder, güzel nutuklar okur ve tesirli sözler söylerdi. Abid ve zahidler ve gönül ehli kimseler onun meclisinde dua ve teveccühatı hayriyye talebinde bulunurlardı. Havf ve haşyetullahdan gece gündüz ağlar, sohbetinde bulunanları da ağlatırdı.
Ebu Avn Muaz b. El-Fadl anlatıyor:
Şa'vane o kadar ağlıyordu ki onun kör olmasından korktuk ve bu kadar çok ağlamaması için onu uyardık. Bize şu cevabı verdi: "Sevgilinin cemalinden mahrum olan ve Onun didarına hasret kalan bir göz için ağlamamak iyi değildir. Vallahi dünyada ağlamaktan âmâ olmak ahirette ateşten kör olmaktan iyidir."
Şa'vane nefsini hor görür şöyle derdi: "Şa'vane kim, Şa'vane ne? O isyankar bir siyah kadın!"
Gönlünü aşkullah istila ettiği için gözlerinden devamlı yaş akıtır ve "İsterim ki ağlaya ağlaya gözlerimde yaş akılmasın. O mertebe ki cesedimde kanı kalmış bir uzvum kalmasın" diye nida ederdi.
Malik b. Daygam anlatıyor: Übelle ehlinden bir adam bazen babamı ziyaret eder, Şa'vane diye bir kadından bahsederdi. Babam bu kadının ağlayışını ve menkıbelerini o adama anlattırırdı. Adam bir keresinde şunları söyledi: "Vallahi o kadın gece gündüz hep ağlıyor. Kur'an dinleyince gözleri yaşarmaya başlıyor." Babam bu kadının hallerini dinledikten sonra dayanamaz, ağlar ve şöyle derdi: "Allah korkusu bu hanımın kalbini yakmış. Denilir ki gözyaşlarının azlığı veya çokluğu kalbin yanmasıyla orantılıdır. Kalp tümüyle kül olunca mahzun derviş ağlamaktan başka bir şey düşünemez ve isteyemez olur. Azıcık bir öğüt dahi onu ağlatır."
***** b. Bistam anlatıyor:
Şa'vane'nin sohbet meclisine katılır ve onun nefsine nasıl da (acımasız) davrandığını görürdüm. Bir gün İmran b.Müslim ile Übelle'ye onun fakirhanesinin bulunduğu kasabaya gittik. İzin alıp içeri girdiğimizde eski ve yıkık dökük bir kulübeyle karşılaştık. Arkadaşım İmran: "Biraz kendine acısan ey Şa'vane, daha az ağlasan, istek ve ihtiyaçlarını elde etmek için daha güçlü olmaz mısın?" dedi. Şa'vane ağladı ve şu cevabı verdi: "Vallahi gözlerim kuruncaya kadar ağlamak isterdim"
Yeniden ağlamaya başladı. Gözlerinden kan geliyordu. Bayıldı. Onu kaldırıp kenara bıraktık ve çıkıp geldik.
Rahv b.Seleme, Mudar'dan naklediyor:
Çok ağlamaya Şa'vane'den daha dayanıklı biri görmedim. Onun sesi kadar dervişlerin kalbini etkileyen, hüzünle dolduran başka bir ses dinlemedim. O ağlar, ağlar ve şöyle derdi:
"Ey ölüler! Ey ölenlerin çocukları! Ey ölenlerin kardeşleri!"
İbrahim b.Abdülmelik anlatıyor:
"Şa'vane ve kocası Mekke'ye gelmişlerdi. Kabe'yi tavaf etmeye başladılar. Yorulduklarında oturup dinleniyorlardı. Ben de arkalarına oturmuştum. Kocası şöyle diyordu: "Ben senin sevgine susamıştım, sana doyamam ey Rab!é Şa'vane de Farsça şöyle diyordu: "Her hastalık için dağlarda şifa veren bitkiler var. Ama ilâhî aşka tutulanların ilacı yok!"
Derler ki: hüzün o kadar galebe eyledi ki namaz ve ibadetten kaldı. Bir kimse ona uykuda gelip şu beyti okudu:
Meded kıl nevha gele göz yaşına
Ki ehl-i hüznün şifa olur âhı
Arayıp eyle cehd ü savm u salat
Budur taat ehlinin râhı
Uykudan uyanınca bu ebyatla terennüm edip ağladı, ibadet ve taata başladı.
Evliyaullahtan Fazıl b. Iyaz el-Horasan hazretleri de Şa'vane'nin ziyaretine varıp füyuzat-ı kudsiyyesinden nasip talep edenlerdendi. Bir gün ondan dua talep etti. Şa'vane buyurdu ki: Ey fazıl! Hiç Allah-u Teâlâ ile senin aranda bir nesen var dır ki eğer dua eylesem sebeb-i icabet ola" Fazıl bir nara atıp bayıldı.
Yüz seksen yedi senesinde Harem-i şerifte ahiret diyarına teşrif etmiştir.
|
