Gençliğe ağır gelmiş bir hitâbedir.

Gençlik ekseriyetle bu kabîl kallavî sözleri anlayıp hazmedecek idrak seviyesinde olmamıştır.

Böylece bunları bir hareket noktası kabul edip, üzerine bir şeyler koyabilmek yerine, renkli oyuncaklar gibi ellerinden, şekerli sakızlar gibi ağızlarından eksik etmemiş ve Necib Fazıl'ın neredeyse her sözü gibi, bunların da içini boşaltıncaya kadar uğraşmıştır.

Necib Fazıl'ın çok özlediği gençliğin, O'nun eserlerine yaptığı cânım atlasları eğri büğrü kesip kesip mendil yapmaktan öte bir şey değildir: Necib Fazıl cümlelerini bir sürü slogan ve klişeye tahavvül ettirmişler, kendileri yükselmek yerine, sözün kıymetini kendi seviyelerine indirmişlerdir.

Çıkmaz sokağın birinden dönüp bir başkasına girmişler, yeni yeni müslümanlık markaları icat etmişlerdir. Yazıktır. Kalabalıktan uzak durmak gerekmektedir. Diğer yandan sürüden ayrı durup nefsine mukayyet olmak da müşkildir, Allah sonumuzu hayreyleye.

***

Atatürk'ün gençliğe hitabesi ile mukayese edilmemesi gereken, aynı türde farzolunursa edebî bakımdan zaafları görülen bir metindir. Belki hitabe havasında, heyecan dozu yüksek bir deneme kabul edilmelidir.

Devlet ve millet hayatının kaç asırdan meydana geldiğini tesbit etmek ve bunu devrelere ayırmak, bir hitabe için menfi puan getirir. Bunlar belki tarih görüşü hakkında bir deneme için malzeme olabilir. Tartışılabilir olması bir yana, hitabe için gereken sadelik, üsluplandırılmış olma hali, kesme billûr hâleti yoktur bu kısımda.

Hitabe, şiire çalan bir şeydir, mecazen kutsal metin kabul edilebilecek bir şeydir, içinde kurbağa lisanına yer olmamalıdır. Tasvip etmediğiniz kelimeleri belki bir hiciv yazısına kabul edebilirsiniz, ama hitabede söylemek, üstüne bir de kullandığınız kelimeler hakkında yorum yapmak, güzel bir tezhibin kenarına sinek fotoğrafı yapıştırmaya benzer.

Emekçiye, kapitaliste nasihat de kanaatimce hitabenin havasına uymamaktadır. Gençliğin bu husustaki vazifesini işaret kabilinden bir cümle ile icmâl edip tafsilini başka metinlere bırakmak evlâdır. "Komik üniversite, hokkabaz profesör" ve saire diye saydırmak yine dümeni hiciv tarafına kırmakta, "güneş", "astar", "marka" polemik cihetine yalpa etmektedir. "Tek cümleyle" hitabe nev'inin billur parıltısını görmeye başlamış iken, kâsenin içinden kubur fareleri çıkıyor, metne yakışmıyor.

Velhasıl güzel yazı, ama gençliğe hitabe olarak değil.

(eksisozluk; sirkencubin, 23.07.2003)