Sufiforum.com

Muhyiddin-i Arabî hz. (Ks.) Füsus'ül-Hikem fass-ı Yûsufî'sinde şöyle buyurur: " Hakk bize bir vech ile malum; diğer vech ile meçhuldür.." Hakk'ın bize malum olmasından maksud alemlerin varlığıyla malum olmaktır.. meçhul olması ise Zât itibarıyladır..

evet, her ne kadar asar ve suver -mebde itibarıyla- Zat’ı işaret etmekte ise de kendisine işaret olunan o Zat-ı ecellu a’la “ganiyyün ani’l-alemin / her şeyden müstağni” olmakla -yine- meçhul-i mutlak’tır.. binaenaleyh Zât-ı Pak'in delili yine Zât-ı Pak oldu..

o sebeble Hz.Mevlana (ks.) “ Âfitab âmed delil-i Âfitab ger delilet bâyed ez vey rû metâb” buyurmuştur.. yani “ Güneşe delil yine Güneşin kendi (Zat’ı) oldu.. eğer sana delil lazım ise O’ndan (Zat’ı talebten) yüz çevirme..” demektedir..

bu beyt-i şerif ‘vahdette kesreti’ ön görür.. ki o ‘kesrette vahdet’ten üstün bir meslektir.. misal: bir gün padişah sarayında ki hizmetçilerine şöyle sesleniyor: “haydi dileyin benden ne dilerseniz..! bugün her ne isterseniz size reva kılacağım..!” o vakit düşünün.. sarayda herkes gözüne bir şey kestirip ayrı bir yere koştururken içlerinden bir köle de gidip padişaha sarılıyor.. şimdi ne anladık?

eğer biz Hakk’a yapışır (pâdişâh-ı âlem olan) Zât’ı muraat edersek o vakit O’ndan olan ve O’na aid olan her şey ma’lum ve münkeşife olur demektir.. nitekim Şehid Bayram Ali efendi hocamız da (rh.a) şu misali irad eylemiştir: “ sen Mimar Sinan’ı bildin mi başta Edirne Selimiye camii ve sair cümle âsârı sana malum olur; yoksa camiden çeşmeden yola çıkarsan o biliş uzun gider ve yetersiz olur..”