Sufiforum.com

2009'da başlayan SUFİFORUM'da İslam; İslam Tasavvuf Geleneği ile ilgili her türlü güncel ya da 'eskimez' konular yer almaktadır. İçerik yenilemeleri tasavvuf.name sitesinden sürdürülmektedir. ALLAH YÂR OLSUN.

Giriş |  Kayıt




Yeni başlık gönder Başlığa cevap ver  [ 1 mesaj ] 
Yazar Mesaj
 Mesaj Başlığı: Japonya'nın geleceği Orta Asya'da
MesajGönderilme zamanı: 06.10.11, 20:43 #mesajın linki (?)
Çevrimdışı

Kayıt: 28.09.10, 13:01
Mesajlar: 166
Japonya'nın geleceği Orta Asya'da

Siyasi dengeler göz önüne alındığında Japonya enerji ihtiyacı için, siyaseten en az sorunlu bölgenin Türkistan coğrafyası yani Orta Asya olduğu söylenebilir. Ancak bu bölgede de korunması gereken dengeler, aşılması gereken engeller ve geçilmesi gereken rakipler vardır.

MERTHAN DÜNDAR

Dünya üretim sıralamasındaki yerini geçtiğimiz aylarda Çin'e kaptırarak üçüncü sıraya düşen Japonya, artan enerji ihtiyacını karşılamakta zorluk çekmektedir. II. Dünya Savaşında yediği nükleer darbeye rağmen Japon sanayisi, son "Büyük Doğu Japonya Depremine" kadar ihtiyacı olan enerjinin önemli bir kısmını nükleer yakıttan sağlamaya yönelmişti. Ancak son gelişmeler bu durumun değişmesine sebep olacaktır. Nükleer enerjiye karşı yükselen toplumsal baskı, Japon yönetimini zora sokmaktadır. Bir taraftan artan yoğun kamuoyu baskısı diğer yandan artarak devam eden enerji ihtiyacı, Japonya'yı kurtulmaya çalıştığı fosil enerji kaynaklarına yöneltmektedir. Enerjiye dönüştürülebilir yer altı kaynakları ve madenlerden yoksun olan Japonya'nın dışa bağımlılığının artması, şüphesiz bu ülkenin dış politikasını hatta dünya siyasetindeki yerini de etkileyecektir.

JAPONYA'NIN ENERJİ İHTİYACI

Fosil yakıt ihtiyacını Orta Doğu, Afrika ve Güney Amerika ülkelerinden satın aldığı petrolle karşılamaya çalışan Japonya için etkisi altında bulunduğu ABD'nin izlediği politikalar da kısmen sorun yaratmaktadır. Örneğin Japonya'nın İran, Rusya ve Çin ile yapacağı enerji odaklı anlaşmalar, ABD tarafından uygun görüldüğü oranda hayata geçirilebilmektedir. Bu durum Japonya'yı yeni tedarikçilere yöneltmekle beraber dünya stokları ve stoklara sahip olan ülkeler sınırlı olduğundan sorunlar aşılamamaktadır. Siyasi dengeler göz önüne alındığında Japonya için, siyaseten en az sorunlu bölgenin Türkistan coğrafyası yani Orta Asya olduğu söylenebilir. Ancak bu bölgede de korunması gereken dengeler, aşılması gereken engeller ve geçilmesi gereken Rusya, Çin ve - uzun vadede - Hindistan gibi rakipler vardır.

Rusya ile yaşanan rekabet bu ülkenin hammaddeye duyduğu ihtiyaçtan daha çok enerji ve hammadde ikmal yollarında kurnaya çalıştığı tahakkümle ilgilidir. Doğal gaz ve petrol zengini olarak adlandırabileceğimiz Rusya için enerji kaynakları kendi sanayi üretimi için gerekli bir ihtiyaç kalemi olmaktan çok ticari ve stratejik planları için gereken bir silahtır. Daha önce Ukrayna ya da Gürcistan'da uyguladığı gibi siyasi sorun yaşadığı ülkelere doğal gaz akışını kesebilen Rusya, bu yolla uluslararası arenada sözünü geçirmeyi başarmaktadır. Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan gibi eski Sovyetler Birliği üyesi Orta Asya ülkeleriyle olan enerji ve hammadde odaklı ilişkilerinde de bu durumu görmek mümkündür. Bu ülkelerle Rusya arasında imzalanan petrol-doğal gaz boru hatlarıyla ilgili anlaşmalarla bölgenin enerji kaynaklarını Rusya'nın kontrolü altında Avrupa ve dış dünyaya pazarlamaktadır. Bir kere daha söylemek gerekirse Rusya, uranyum, doğal gaz, petrol ve kömür gibi enerji hammaddeleri bağlamında, Japonya için siyasi bir rakiptir.

JAPONYA-ÇİN İLİŞKİLERİ

ABD'nin ardından dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline gelmiş olan Çin Halk Cumhuriyeti ise Japonya için hem siyasi açıdan hem de enerji kaynakları bakımından büyük ve önemli bir rakiptir. Konu uzmanları tarafından enerjiye aç bir ejderha olarak nitelendirilen Çin, kendi politikalarını belirlerken Japonya'nın adımlarını da takip etmekte ve Japonya'nın ikili ilişkilerle sağlamaya çalıştığı bazı imtiyazları daha iyi tekliflerle kendi lehine değiştirmek için uğraşmaktadır. Öte yandan dış siyasette Japonya gibi doğrudan Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı bir politika takip etmek zorunluluğunun bulunmaması, bu ülkenin stratejilerini belirlerken daha özgür ve cüretkâr davranmasına imkân tanımaktadır.

Enerji hammaddelerindeki rekabetin yanı sıra Japonya'nın Orta Asya'dan tedarik etmeye çalıştığı uranyum, doğal gaz, petrol ve kömür gibi kaynakların Japonya'ya ulaştırılmasında da Çin, coğrafi olarak anahtar konumundaki ülkelerdendir. Orta Asya'dan tedarik ettiği hammaddeleri tankerlerle ülkeye taşıyan Japonya için bu durum, hem maliyet hem de güvenlik açısından sorun yaratmaktadır. Daha az maliyeti olan ve göreceli olarak daha güvenli olan boru hatları ise geçiş güzergâhları bakımından Japonya'ya sıkıntı yaratmaktadır. Boru hatları aracılığıyla fosil yakıtları tedarikçi ülkelerden alarak doğrudan Japonya'ya ulaştırabilecek iki ülke vardır. Bunlardan biri Rusya diğer ise Çin'dir. Üretimi için gerekli olan enerji damarlarını Çin gibi bir rakibin eline bırakmak Japonya için zor bir karardır.

ÖZGÜRLÜK VE REFAH YAYI

Bölgedeki siyasi gelişmelere rağmen Orta Asya, sadece enerji kaynakları bakımından değil, ABD'nin güdümünden uzaklaşmayı başardığı ölçüde Japonya için stratejik açıdan da önemli olacaktır. Japonya, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasını takip eden süreçte ortaya çıkan yeni Orta Asya Cumhuriyetleri ile diplomatik ilişki kurmakta gecikmemiştir. Ancak taraflar arasındaki ikili ilişkiler ilk başlarda daha çok kültürel faaliyetler şeklinde yürütülmüştür. Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan'ın uranyum, doğal gaz, petrol ve kömür gibi kaynaklar bakımından zengin olduğunun anlaşılmasıyla beraber Japonya, devlet destekli büyük şirketleri aracılığıyla bu ülkelerde enerji projelerine yatırım yapmaya başlamıştır.

Çin, Rusya ve hatta ABD'le AB'nin bölgeye yönelik olarak uygulamaya koydukları daha girişken ve risk alabilen stratejileri, Japonya'nın da bölgeye yönelik yeni yaklaşımlar geliştirmesine sebep olmuştur. Ticari yatırımlarının yanı sıra, Japonya'nın verdiği kalkınma hibeleri ve krediler, yeni Japon stratejisinin malî tabanını oluştururken "Japan Plus Centaral Asia Dialog" (Japonya artı Orta Asya) ve "Arc of Freedom and Prosperity" (Özgürlük ve Refah Yayı) başlıklarıyla ilan edilen süreçler de siyasi tabanı oluşturmuştur.

* Doç. Dr., Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi


Başa Dön
 Profil Özel mesaj gönder  
 
Eskiden itibaren mesajları göster:  Sırala  
Yeni başlık gönder Başlığa cevap ver  [ 1 mesaj ] 

Tüm zamanlar UTC + 2 saat


Kimler çevrimiçi

Bu forumu gezen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 2 misafir


Bu foruma yeni başlıklar gönderemezsiniz
Bu forumdaki başlıklara cevap veremezsiniz
Bu forumdaki mesajlarınızı düzenleyemezsiniz
Bu forumdaki mesajlarınızı silemezsiniz

Geçiş yap:  
cron
   Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group

Türkçe çeviri: phpBB Türkiye