Yesevi Hikmetlerinde Hallâc-ı Mansûr
Divan-ı Hikmet'te 34 yerde ismi geçirilen Hallac-ı Mansur en dikkat çekici isimler arasındadır. 4., 6., 11, 56., 65., 66., 74., 95., 96., 108., 126., 134., 145., 157.,164., 178., 180., 204., 206. hikmetlerde Mansur ismi geçmektedir.
11. ve 96. hikmetler bütünüyle Hallac-ı Mansur'a tahsis edilmiştir.
4 Men yigirmealtı yaşda sevdâ kıldım Mansûr-sıfat didâr üçün gavğa kıldım Pîrsiz yörüp derd ü hâlet peydâ kıldım Ol sebebdin Hakk'a sığnıp keldim mena
6 Kırktörtümde muhabbetni bâzârında Yakam tutup yığlap yürdüm gülzârında Mansûr-sıfat başım berip ışk dârında Zâtı uluğ Hâcem sığnıp keldim sanga
11 Eyâ dostlar pak ışkını kolga aldım Bu dünyanı düşmen tutub yürdüm mena Yakam tutub hazretiğe sığnıp keldim Işk babıda Mansûr-sıfat boldum mena
11 Işk yolıda âşık bolup Mansûr ötti Belin bağlab Hak işini mehkem tutdı Melametler ihanetler köp eşitti Ey müminler men hem Mansûr boldum mena
11 Âşık Mansûr “Ene’l-Hakk”nı tilge aldı Cibril kelip “Ene’l-Hakk”nı birge aytdı Cibril kelip başıng ber deb yolga saldı Darga asılıp didarını kördüm mena
11 Mansûr kelgeç dar egilip özi aldı Bâtın közi açukları hayran kaldı Pertev salıp Allah özi nazar kıldı Vaşuka dep didarını kördüm mena
11 Essiz Mansûr harlık birle boldı eda Bir söz birle yaranlardın boldı cüda Hali dilin heçkim bilmes Tengrim güvah Kanlar yutup men hem güvah boldım mena
11 Şah Mansûr'nı “Ene’l-Hakk”ı bica emes Yolnı tabkan bizge ohşaş gümrah emes Her nâcinsler bu sözlerdin âgâh emes Âgâh bolup buy-ı Huda aldım mena
11 Bir tün seher garib Mansûr köb yığladı Pertev salıp Allah özi rahmeyledi Andın songra çilten bakıp şarab berdi Dânâlarga bu sözlemi aydım mena
56 Ma’rûf dek uşbu yolğa kadem koysam Mansûr-dek cândın keçip dârda konsam Dâr üzre şevkleniben Hak'nı aysam Bu iş birle yâ Rab seni tapkay mu men?
65 Muhabbetni meydânıda cân oynatsam Mansûr-sıfat başım berib dâr oynatsam Yüz ming türlük cefa tartıb cân kıynatsam Aciz kulung cemalingni körer mukin?
66 Tarikatnı bâzârıda sevdâ kılsam Mansûr-yanglığ “Ene’l-Hakk”nı gavğa kılsam Hizmet kılıb derdi hâlet beyân kılsam Köksümdeki kürrelerin açar mukin?
74 Hırs u heva nefs yolunı koymak kerek Mansûr-yanglığ dar başığa minmek kerek Nesimi dek can aççığın çekmek kerek Seherlerde kopub taat kılgum kelür
95 "Lâ-Lâ" aytıb "illallah"ğa şeydâ bolğıl Mansûr-sıfat “Ene’l-Hakk” deb gavğa kılğıl Giryan bolub köz yaşıngnı derya kılğıl Hakk cemâlin körsetmese damen bolay
96 Mansûr bir kün yığladı erenler rahm eyledi Çilten şerbet içürdi Mansûr'ğa mehrin salıb Mansûr aytur “Ene’l-Hakk” erenler işi berhak Mollâlar aytur nâhak könglige yaman alıb
96 Aytmağıl “Ene’l-Hakk” dep "kâfir boldıng Mansûr" dep Kur'an içre buldur dep öltürdiler taş atıb Rivâyetler bitildi hâlin anı bilmedi Mansûr-dek evliyânı koydılar dârğa asıp
96 Bigâne dep mollâlar Şeyh Mansûr'nı öltürdi Kâfir dep öltürdiler üç yüz molla talaşıp Halk-ı âlem yığıldı Mansûr dep feryâd kıldı Mansûr'nı yârânları kaldı anda yığlaşıb
108 Aşıklıknı âsân işi baş bermeklik Mansûr-sıfat özdin keçip cân bermeklik "Mûtû kable en temûtû" hâk bolmaklık Aşıkları ölmes burun öler ermiş
126 Kayda barsa ışk dükanın anda kurdı Leyli Mecnun bu dünyanı devrin sürdi Şeyh Mansûr “Ene’l-Hakk” deb gavğa kıldı Vefa kılgan erenlerdin yansa bolmas
134 Şeyh Mansûr özbaşını dârda kördi Pertev saldı Hak didârın anda kördi Bihûd bolub özin bilmey efgan kıldı Vaşuka deb özin bilmey cevlan kılur
145 Zahid kullar takva kılıb namaz okur, Nasib kılsa anda barıb hurlar kuçur, Âşık kullar Mansûr-yanglığ candın keçur, Kurban bolur dar üstide canan üçün.
157 Garib Mansûr bir tün, seher köb yığladı, Halin körüb erenler rahm eyledi, Andın sonra çilten bakıb şarab berdi, Yığlab yürgil, köz yaşını riyası yok.
164 Vahdet meydin içgen âşık bihud bolar, Mansûr-yanglığ candın keçib darğa miner. İhlas birle Pîr etegin mehkem tutar, Pîr-i muğan nazar kılsa göya bolur.
178 Mansûr-dek “Ene’l-Hakk” deb yığlab yürsem, Şiblîydek âşık bolub semâ kılsam. Bâyeziddek tün-kün tınmay Kâbe barsam, Dergâhıda Hocam kabul kılar mukin?
180 Kul HocaAhmed, keçelerde kâim bolğıl, Taat kılıb kündüzleri sâim bolğıl, Mansûr-yanglığ “Ene’l-Hakk” deb daim bolğıl, Âşık bolğan başı darda keter mukin?
204 Himmet kurın merdanlardek belge bağlab, Mansûr-sıfat candın keçib darda oynab. Aşıklar dek suhbet içre kanlar yığlab, Sübhan İzim dergâhige barğum kelür.
206 Işk şiddeti başka tüşse âşık biler, Bigâneler taşlar atıb anga küler. Divâne deb başın yarıb kanğa boyar, Mansûr-yanglığ ışk darığa mingen bar mu?
206 Âşık Mansûr “Ene’l-Hakk” deb yaşı aktı, Çilten birle hemrâh bolub kabuğ kaktı. Yürek bağrı kebab bolub erib aktı. Ğor içinde çiltenlerni körgen bar mu?
_________________ "Bismillah dep beyan eyley hikmet aytıp Taliblerge dürr ü gevher saçdım mena..."
Hazret-i Pîr-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî [ Qaddesallahu Teala Sırrahul-Azîz ]
|